زق و ڕۆزى دابه شكراوه ، هه رده بێت پێت بگات له كات و شوێنى خۆيدا

عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ (ڕه زای خوای لێبێت) قَالَ: قَالَ: رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه وسلم) « اشْتَرَى رَجُلٌ مِنْ رَجُلٍ عَقَارًا لَهُ فَوَجَدَ الرَّجُلُ الَّذِى اشْتَرَى الْعَقَارَ فِى عَقَارِهِ جَرَّةً فِيهَا ذَهَبٌ فَقَالَ لَهُ الَّذِى اشْتَرَى الْعَقَارَ خُذْ ذَهَبَكَ مِنِّى إِنَّمَا اشْتَرَيْتُ مِنْكَ الأَرْضَ وَلَمْ أَبْتَعْ مِنْكَ الذَّهَبَ. فَقَالَ الَّذِى شَرَى الأَرْضَ إِنَّمَا بِعْتُكَ الأَرْضَ وَمَا فِيهَا قَالَ: فَتَحَاكَمَا إِلَى رَجُلٍ فَقَالَ الَّذِى تَحَاكَمَا إِلَيْهِ أَلَكُمَا وَلَدٌ فَقَالَ أَحَدُهُمَا لِى غُلاَمٌ وَقَالَ الآخَرُ لِى جَارِيَةٌ. قَالَ أَنْكِحُوا الْغُلاَمَ الْجَارِيَةَ وَأَنْفِقُوا عَلَى أَنْفُسِكُمَا مِنْهُ وَتَصَدَّقَا »( أَخْرَجَهُ الْبُخَارِيُّ (3472)، ومُسْلِمٌ (4472)).
هاوه ڵى خۆشه ويست (أَبِى هُرَيْرَةَ (ڕه زای خوای لێبێت)
ده فه رمووێت: پێغه مبه رى خوا (صلی الله علیه وسلم)
فه رموويه تى: پياوێك خانوويه ك يان (زه وى) له پياوێكى تر كڕى، ئه و پياوه ى كه زه ويه كه ى كڕيبوو گۆزه يه ك (كوپه ) ئاڵتونى له زه وييه كه دا دوزييه وه ، ئينجا ئه و پياوه ى كه زه وييه كه ى كڕيبوو به پياوه فرۆشياره كه ى ووت: ئاڵتوونه كه ت ببه وه له لاى من، چونكه من زه ويم له تۆ كڕيوه نه ك ئاڵتوون، پياوه فرۆشياره كه ش ووتى: من زه ويه كه و ئه وه ى كه تێيدايه به تۆم فرۆشتووه ، پاشان هاتن بۆلاى پياوێك بۆ ئه وه ى كه چاره سه رێكيان بۆ بدۆزێته وه ، پياوه دادوه ره كه ووتى: ئايا منداڵتان هه يه ؟ يه كێكيان ووتى: من كوڕێكم هه يه ، ئه وه ى تريشيان ووتى: منيش كچێكم هه يه ، ئينجا پياوه دادوه ره كه ووتى: كه واته تۆ كچكه بده به كوڕه كه و ئه و ماڵه ش خه رج بكه ن بۆيان، وه خێريشى لێبكه ن.


فه زڵ و گه وره يى پاداشتى به خێوكردنى كچان


~~~~~~

چه ندين فه رمووده ى زۆر و ڕوون و ئاشكرا هاتووه له پێغه مبه رى خواوه (صلی الله علیه وسلم)
كه باس له گه وره يى و فه زڵ و چاكه ى به خێوكردنى كچان و خوشكان ده كات و هه موويان پاڵنه ر و هانده رن بۆ گرنگـى دان به (كچان و خـوشـكان) له ڕووى به خـێـوكـردن و سه رپـه رشتـى كردن و سـۆز و به زه يى ده ربڕين و خۆپارێزى كردن و له خوا ترسان و چاكه كردن له ئاستياندا :

زاناى به ناوبانگ و شێخى ئيسلام و پێشه واى ئه هلى سوننه له م سه رده مدا (ئيمامى ئه لبانى) له كتێبى : (سلسلة الأحاديث الصحيحة / زنجيره ى فه رمووده صه حيحه كان)دا فه رموويه تى :
(باب فضلُ تربية البنات)

(بابه تى گه وره يى و فه زڵى به خێوكردنى كچان)

ئه نجا (ئيمامى ئه لبانى) له كتێبى ناوبراودا و هه روه ها له چه ندين كتێبى تردا ئه م فه رموودانه ى خواره وه ى باس كردووه له م بابه ته دا : عَنْ عُقْبَةَ بْنِ عَامِرٍ (ڕه زای خوای لێبێت) قَالَ : سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه وسلم) يَقُولُ : ((مَنْ كَانَ لَهُ ثَلاَثُ بَنَاتٍ ، فَصَبَرَ عَلَيْهِنَّ وَأَطْعَمَهُنَّ وَسَقَاهُنَّ وَكَسَاهُنَّ مِنْ جِدَتِهِ كُنَّ لَهُ حِجَابَاً مِنَ النَّارِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ)) سلسلة الأحاديث الصحيحة رقم : (294) ..واته : هه ر كه سێك سێ كچى هه بێت ، وه ئاراميان له سه ر بگرێت و خواردن و خواردنه وه و جل و به رگيان بۆ دابين بكات به هه وڵ و تواناى خۆى : ئه وا ئه و سێ كچه ده بنه به ربه سێتك بۆى و ده يپارێزن له ئاگرى دۆزه خ له ڕۆژى قيامه تدا .

وقال الإمام الألبانـي عقب هذا الـحديث : (ولفظ أحمد :

((لاَ يَكُونُ لأَحَدٍ ثَلاَثُ بَنَاتٍ أَوْ ثَلاَثُ أَخَوَاتٍ أَوِ ابْنَتَانِ أَوْ أُخْتَانِ فَيَتَّقِي اللَّهَ فِيهِنَّ وَيُحْسِنُ إِلَيْهِنَّ إِلاَّ دَخَلَ الْجَنَّةَ)) سلسلة الأحاديث الصحيحة : (1/590 ـ 591) وصحيح الأدب الـمفرد رقم : (79)..واته : هيچ كه سێك نىيه سێ كچى هه بێت يان سێ خوشكى هه بێت يان دوو كچى هه بێت يان دوو خوشكى هه بێت و له ئاستياندا له خوا بترسێت و چاكه يان له گــــــه ڵ بكات ئيللا ده چێته به هه شته وه .

وعن جابر بن عبد الله (ڕه زای خوای لێبێت) قال: قَالَ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه وسلم) : ((مَنْ عَالَ ثَلاثَاً مِنْ بَنَاتٍ ، يَكْفِيهِنَّ وَيَرْحَمُهُنَّ وَيَرْفُقُ بِهِنَّ ، فَهُوَ فِي الْجَنَّةِ)) سلسلة الأحاديث الصحيحة رقم : (2492) .. واته : هه ر كه سێك سێ كچ به خێو بكات و ئه وه نده پێداويستىيه كانيان بۆ دابين بكات كه وا به سيان بێت و به به زيى بێت به رامبه ريان و نه رم و نيان بێت له گه ڵيانا ئه وا ده چێته به هه شته وه .

وعَنْ عَائِشَةَ (ڕه زای خوای لێبێت)قَالَتْ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه وسلم) : ((لَيْسَ أَحَدٌ مِنْ أُمَّتِـي يَعُوْلُ ثَلاثَ بَنَاتٍ أَوْ ثَلاثَ أَخَوَاتٍ فَيُحْسِنُ إِلِيْهِنَّ إِلاَّ كُنَّ لَهُ سِتْرَاً مِنَ النَّارِ)) صحيح الـجامع الصغير رقم : (5372) .. واته : هيچ كه سێك نىيه له ئوممه ته كه م سێ كچ يان سێ خوشك به خێو بكات و چاكه كاريان له گه ڵ بكات ئيللا ده بنه به ربه سێتك بۆى و ده يپارێزن له ئاگرى دۆزه خ .

وَعَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ (ڕه زای خوای لێبێت) قَالَ : أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه وسلم) قَالَ : ((لاَ يَكُونُ لأَحَدٍ ثَلاَثُ بَنَاتٍ أَوْ ثَلاَثُ أَخَوَاتٍ فَيُحْسِنُ إِلَيْهِنَّ إِلاَّ دَخَلَ الْجَنَّةَ)) صحيح الأدب الـمفرد رقم : (79) .. واته : هيچ كه سێك نىيه سێ كچى هه بێت يان سێ خوشكى هه بێت و چاكه كاريان له گه ڵ بكات ئيللا ده چێته به هشته وه .

وَعَنْ جَابِرٍ (ڕه زای خوای لێبێت) قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه وسلم)(صلی الله علیه وسلم) : ((مَنْ كَانَ لَهُ ثَلاَثُ بَنَاتٍ يُؤْويهِنَّ وَيَرْحَمُهُنَّ وَيَكْفُلُهُنَّ [ويُزَوَجهُنَّ]( سلسلة الأحاديث الصحيحة : (3 / 24 ـ 25) الـحديث رقم : (1027) . ) فَقَدْ وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ الْبَتَّةَ ، قِيلَ : يَا رَسُولَ اللَّهِ فَإِنْ كَانَتَا اثْنَتَيْنِ ؟ قَالَ : وَإِنْ كَانَتَا اثْنَتَيْنِ ، قَالَ : فَرَأَى بَعْضُ الْقَوْمِ أَنْ لَوْ قَالَ : وَاحِدَةً ؟ لَقَالَ : وَاحِدَةً)) سلسلة الأحاديث الصحيحة رقم : (1027) و رقم : (2679) ..واته : هه ر كه سێك سێ كچى هه بێت و بيانگرێته خۆى و به خێويان بكات و به به زيى بێت به رامبه ريان و كه فاله تى دابين كردنى پێداويستىيه كانيان بۆ بكات و سه رپه رشتيان بكات و بياندات به شوو ئه وا به هه شتى مسۆكر كردووه به هاتاهه تايى ، ووترا : ئه ى پێغه مبه رى خوا ئه گه ر دوو كچيش بێت ؟ فه رمووى : ئه گه ر دوو كچيش بێت ، ووتى : هه ندێك له خه ڵكه كه گومانيان وابوو ئه گه ر بيووتايه ت يه ك كچيش ئه وا ده يفه روو : يه كێكيش .

وَعَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْـخُدْرِيِّ (ڕه زای خوای لێبێت) قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه وسلم) : ((مَنْ كَانَ لَهُ ثَلاَثُ بَنَاتٍ أَوْ ثَلاَثُ أَخَوَاتٍ أَوِ ابْنَتَانِ أَوْ أُخْتَانِ فَأَحْسَنَ صُحْبَتَهُنَّ وَاتَّقَى اللَّهَ فِيهِنَّ فَلَهُ الْجَنَّةُ)) صحيح الترغيب والترهيب رقم : (1973) ..واته : هيچ كه سێك نىيه سێ كچى هه بێت يان سێ خوشكى هه بێت يان دوو كچى هه بێت يان دوو خوشكى هه بێت و به چاكى هاوه ڵێتيان بكات و له ئاستياندا له خوا بترسێت ئه وا به هه شت بۆ ئه وه .

وفى رواية : ((فَأَدَّبَهُنَّ وَأَحْسَنَ إِلَيْهِنَّ وَزَوَّجَهُنَّ ، فَلَهُ الْجَنَّةُ)) صحيح لغيره قالهُ الألبانـي فـي "صحيح الترغيب والترهيب" رقم : (1973) .. واته : په روه رده يان بكات و چاكه يان له گه ڵ بكات و بياندات به شوو ئه وا به هه شت بۆ ئه وه .

وَعَنْ عَوْفِ بن مَالِكٍ (ڕه زای خوای لێبێت) أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه وسلم)(صلی الله علیه وسلم) قَالَ : ((مَا مِنْ مُسْلِمٍ يَكُونُ لَهُ ثَلاثُ بناتٍ فَيُنْفِقُ عَلَيْهِنَّ حَتَّى يَبِنَّ أَوْ يَمُتْنَ إِلاَّ كُنَّ لَهُ حِجَابًا مِنَ النَّارِ , فَقَالَتِ لَهُ امْرَأَةٌ : أَوِ ابْنَتَانِ ؟ قَالَ : أَوْ ابْنَتَانِ)) صحيح الترغيب والترهيب رقم : (1972) ..واته : هيچ موسڵمانێك نىيه سێ كچى هه بێت و نه فه قه يان بۆ بدات و به خێويان بكات تاوه كو شوو ده كه ن يان تاوه كو ده مرن ئيللا ده بنه به ربه سێتك بۆى و ده يپارێزن له ئاگرى دۆزه خ ، ئافره تێك ووتى : ئه گه ر دوو كچيش بێت ؟ فه رمووى : ئه گه ر دوو كچيش بێت .

وقال ابن الأثير في "النهاية" فـي (مادة بَيَنَ) : ("من عال ثلاث بنات حَتَّى يَبِنَّ أَوْ يَمُتْنَ " ، يَبِنَّ : بفتح الياء أي يتَزَوَّجْنَ ، يُقال : أبان فلانٌ بنْتَه وبَيَّنَها إذا زوَّجها ، وبانتْ هي إذا تزوجت
، وكأنه من البَيْنِ : البعد أي بَعُدَتْ عن بيت أبيها ، ومنه الـحديث الآخر : "حتـى بانوا أو ماتوا") النهاية فـي غريب الـحديث : (1 / 175). به كورتى واته : ووشه ى : (يَـبـنَّ) ماناى ئه وه يه : شوو بكات ، چونكه له بنه وادا ووشه ى : (يَـبِـنَّ) له ووشه ى (البيـن)ه وه وه رگيراوه ، ووشه ى (البيـن)ش به رامبه ره كه ى : (البعد)ـه واتا دوورى ، چونكه كچ به شووكردنى له ماڵى باوكى دوور ده كه وێته وه .

وقال صحاب العون الـمعبود : ("حَتَّى بَانُوا" أَيْ إِلَى أَنْ كَبِرُوا وَحَصَلَتْ لَهُمْ الْإِبَانَة أَوْ وَصَلُوا إِلَى مَرْتَبَة كَمَالِهِمْ ... واته : به خێويان بكات تاوه كو گه وره ده بن و ده گه نه ئاستێك شتيان له لا ڕوون بێت يان تاوه كو پێ ده گه ن و ده گه نه ئاستى كامڵ بوون ...

وَقَالَ الشَارِحُ : أَيْ حَتَّى فَضَلُوا وَزَادُوا قُوَّةً وَعَقْلاً وَاسْتَقَلُّوا بِأَمْرِهِمْ ، مِنْ الْبَوْنِ وَهُوَ الْفَضْلُ وَالْمَزِيَّةُ كَذَا قَالَ الْقَارِي ، وَقَالَ فِي "النِّهَايَة" [ثُمَّ نقل قول ابن الأثير] ، اِنْتَهَى) عون الـمعبود شرح سنن أبـي داود : (14 / 41) . واته : تاوه كو چاك پێده گه ن و هێز و توانا و عه قڵا و ژيريان گه شه و زياد ده كات و بتوانن سه ربه خۆ بن له ئيش و كارى خۆياندا ، چونكه ووشه ى (بَيَنَ) له ووشه ى (البون)ه وه وه رگيراوه كه بريتىيه له چاكێتى و هه ڵكه توويه تى ...

كورته ى مه به ست له م فه رمووده يه دا ئه وه يه : ئه گه ر كچان به خێوبكرێن تاوه كو گه وره ده بن و ده گه نه ئاستێك شتيان له لا ڕوون بێت يان تاوه كو پێ ده گه ن و ده گه نه ئاستى كامڵا بوون ... يان تاوه كو چاك پآده گه ن و هێز و توانا و عه قڵا و ژيريان گه شه و زياد ده كات و بتوانن سه ربه خۆ بن له ئيش و كارى خۆياندا و ئه نجا بدرێن به شوو ، يان به خێوبكرێن تاوه كو ده مرن ئه وا ده بنه به ربه ست و پارێزه ر له ئاگرى دۆزه خ
وَعَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ (ڕه زای خوای لێبێت) قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه وسلم) : ((مَنْ كُنَّ لَهُ ثَلاَثُ بَنَاتٍ أَوْ ثَلاَثُ أَخَوَاتٍ فَاتَّقَى اللَّهَ ، وَأَقَامَ عَلَيْهِنَّ ، كَانَ مَعِي فِي الْجَنَّةِ هَكَذَا ، وَأَوْمَأَ بِالسَّبَّابَةِ وَالْوُسْطَى)) سلسلة الأحاديث الصحيحة رقم : (295) .. واته : هه ر كه سێك سێ كچى هه بێت يان سێ خوشكى هه بێت و له خوا بترسێت له ئاستياندا و خۆپارێزى بكات له سته م لێكردنيان و سه رپه رشتيان بكات و به خێويان بكات ئه وا ئه و كه سه له گه ڵ مندايه له به هه شتدا وه كو ئه مه و ئاماژه ى كرد بۆ په نجه ى شايه تومان و په نجى ناوه ڕاستى .

وَعَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ (ڕه زای خوای لێبێت) قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه وسلم): ((مَنْ عَالَ ابْنَتَيْنِ أَوْ ثَلاَثَ بَنَاتٍ أَوْ أُخْتَيْنِ أَوْ ثَلاَثَ أَخَوَاتٍ حَتَّى يَمُتْنَ [وفـي رواية : يَبِنَّ ، وفـي أخرى : يَـبْلُغْنَ] أَوْ يَمُوتَ عَنْهُنَّ كُنْتُ

أَنَا وَهُوَ كَهَاتَيْنِ ، وَأَشَارَ بِأُصْبُعَيْهِ السَّبَّابَةِ وَالْوُسْطَى)) سلسلة الأحاديث الصحيحة رقم : (296) ..واته : هه ر كه سێك دوو كچ يان سێ كچ يان دوو خوشك يان سێ خوشكى به خێو بكات تاوه كو ده مرن (له ريوايه تێكى تردا : تاوه كو شوو ده كه ن ، وه له يه كێكى تردا : تاوه كو پآده كه ن و باڵغ ده بن) يان تاوه كو ئه و كه سه خۆى ده مرێت و به جيانده هێڵێت ، ئه وا من و ئه و له به هه شتدا پێكه وه ئاوه هاين و ئاماژه ى كرد بۆ په نجه ى شايه تومان و په نجى ناوه ڕاستى .

هه روه ها زانى به ناوبانگ و پێشه وا و فه رمووده ناسى ئه هلى سوننه (ئيمامي مُسلِم) له كتێبى (صحيح مسلم)دا فه رموويه تى :

(ئاماده کردنی مامۆستا محمد)

(مافی گشت موسڵمانێکه بۆسود وه رگرتن و بڵاوکردنه وه ی گشت بابه ته کانی ماڵپه ڕی فه رمووده )

تاواني سويند خواردن بة غةيري خواي تاك وة كةفارةتةكةيشي ..
بيغةمبةر صلى الله عليه واله وسلم دةفةرمووئ (مَنْ حَلَفَ بِغَيْرِ الله فَقَدْ كَفَرَ أَو أَشْرَكَ) واتة:هةركةسيك سويند بة جكة لة خوا بخوات ئةوا كوفري كردووة وة شيركيشي كردووة.
وة بيغةمبة صلى الله عليه واله وسلم دةفةرموويت(مَنْ حَلَفَ بِا الأَمانَة فَلَيْسَ مِنَا) واتة:هةركةسيك سويند بة ئةمانةت بخوات لة ئيمة نيية.
وة دةفةرموويت(ألَا أنَ الله يَنْهَاكُمْ أنْ تَحْلِفُواْ بآبائِكُمْ مَنْ كَانَ حَالِفَاً فَلْيَحْلِفْ بِاالله أَوْ لِيَصْمُتْ) واتة:ئاكادار بن خواي تاك قةدةقةي كردووة كةوا سويند بخؤن بة باوكتان (واتة دروست نيية )ئةكةر هةركةسيك ويستي سويند بخوات ئةوا با بةخوا سويند بخوات يان بيدةنكبيت (واتة سويند نةخوات).
كةفارةتي سويند خواردن بة غةيري خواي تاك:
وة دةفةرموويت(مَنْ حَلَفَ فَقَالَ فِي حَلفِهِ بِالاَت وَلْعُزَى فَلْيَقُلْ لاَ إله إلاَ الله ) واتة:هةركةسيك سويند بخوات و بليت بة لات و عوزا(دوو بت بوون كافران دةيان بةرستن) ئةوا با بليت لا إله إلا الله .
واتة:ئةكةر سويندت خوارد بة شتيك لة جكة لة خواي تاك(لة بيرت بجيت يان بة نةزاني بيخؤي يان يان ....هتد...وةك هةية دةليت (بة شةرةفم بة تةلاقم بةسةر باوكم بة سةري برايةتيمان بة قةبر فلان .....هتد...ئةوا با بليت لا إله إلا الله (هيج بةرستراويك نيية شايستةي بةرستن بيت بة حةق تةنها الله نةبيت ...
الحمد الله الرب العالمين

فه رموده يه كى (صحيح)ده رباره ي نيشانه كانى قيامه ت
له فه رموده يه كى (صحيح)دا هاتوه كه ئيامى (مسلم) ريوايه تى كردوه له فه رموده ى
(حذيفة ى كورى أسيد الغفارى)يه وه ....حذيفة ده ليت : (((أطلع النبي (صلى الله عليه
وسلم) علينا ونحن نتذاكر ، فقال (صلى الله عليه وسلم) :"ماتذاكرون؟"قالو:نذكر الساعة ،قال
(صلى الله عليه وسلم) " انها لن تقوم حتى ترون قبلها عشر اَيات " فذكر:
الدخان،والدجال،والدابة،وط لوع الشمس من مغربها،ونزول عيسى ابن مريم (عليه
السلام)،ويأجوج ومأجوج،وثلاثة خسوف:خسف بالمشرق،وخسف بالمغرب،وخسف بجزيرة
العرب،واَخر ذلك نار تخرج من اليمن، تطرد الناس الى محشرهم))) واته :بيغه مبه رى
خودا(صلى الله عليه وسلم) به سه رى كردينه وه له كاتيكدا ئيمه زيكرويادمان ده كرد،فه رموى
:_ئه وه باسى جى ده كه ن ؟ فه رمويان باسى قيامه ت ده كه ين،فه رموى (صلى الله عليه
وسلم) قيامه ت هه لناسى تا له بيشدا (ده) نيشانه نه بينن ئه مجاره باسى كردو فه رموى :
(((دوكه له كه)و (ده ججال)و (زينده وه ريكى سه ير (الدابة)و (هه لاتنى روز له روز ئاواوه)و (دابه
زينى عيساى كورى مه ريه م)(عليه السلام)و (يه ئجوج ومه ئجوج)و سىێ روجون روده دات :
(روجونيك له روز هه لات )و (روجونيك له روز ئاوا)و (روجونيك له دوركه ى عه ره ب) و له كوتاى
ئه وانه ئاكريك له يه مه نه وه ده رده جيت خه لكى راده ماليت به ره و مه حشه ر)))
=============================================

دەجال وئیبلیس کێن وە پلانیان چییە ؟
بةشي بينجةم و كوتايي
بۆیە پێغەمبەری خوا علیه صلاة وسلام ڕێک وەسفی بەشێکی شیطان دەکا، ئەو شیطانەی کە هەموو پێغەمبەران علیهم سلام ئاگاداری قەومەکانیان کردۆتەوە لێی، جا جولەکەکان لەگەڵ ئیبلیسی نەفرەت لێکراو ڕێکدەکەون کە کاریان بۆ بکا هێزیان پێ با کە حوکمی هەموو جیهان بکەن }چونکە ئەوەمان بیر نەچێت گاورەکان وجولەکە بڕوایان بە طاغوت وساحیر هەیە یاخود کائن هەر وەکو خوای گەورە دەفەرمووێت[ أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوتُوا نَصِيبًا مِّنَ الْكِتَابِ يُؤْمِنُونَ بِالْجِبْتِ وَالطَّاغُوتِ وَيَقُولُونَ لِلَّذِينَ كَفَرُوا هَٰؤُلَاءِ أَهْدَىٰ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا سَبِيلًا [النساء 51] واتە: ئایا نه‌تڕوانیوه‌ته ئه‌وانه‌ی که به‌شێک له کتێبی ئاسمانی پێدراوه (که‌چی له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا) باوه‌ڕیان به‌فاڵچی و جادووگه‌رو بت و په‌یکه‌روطاغوت و... هه‌یه و ده‌رباره‌ی ئه‌وانه‌ی که بێ باوه‌ڕن ده‌ڵێن: ئه‌وانه چاکترن و ڕێبازی ڕاستتریان گرتووه‌، تا ئه‌وانه‌ی که ئیمان و باوه‌ڕیان (به‌ئاینی ئیسلام هێناوه‌).
تەبعەن ئەوەی تۆزێ لە پلان ونهێنیەکانی رێخراوی ماسۆنیەت کە جولەکەن بزانێت، دەزانێت کە ئەم رێخراوە خەریکی چییە، خەریکی ئەوەیە مزگەوتی اقصی بە هەر بیانوویەک بێت بیروخێنیت وئەو کتێبە سحراویانە کە کاتی خۆی شیطانەکان فێری قەومی سولەیمان پێغەمبەریان دەکرد علیه سلام، وە سولەیمان پێغەمبەر کە زانی هەڵسا بە شاردنەوەی هەموو کتێبەکان لە ژێر عەرشی خۆی جا باحثەکانی ئیسلامی دەڵێن ئەو کتێبانە رێك لە ژێرەوەی مزگەوتی اقصی شاردراون وە جولەکەکان لە داهاتوویەکی نزیک هەمووی کۆ دەکەنەوە ودەیبەن .
تا ئەو هۆکارە سحراویانە بەکار بێنن بۆ ئەوەی دەستبەسەر هەموو هۆکارە سحریەکاندا بگرن وجیهان بخەنە ژێر دەستی خۆیان .
پوختەی سیناریۆیەکە چۆن دەبێت لەگەڵمان بن !
ئەو دەجالەی لە خوراسانەوە دەردەچێت خودی شیطانە، فەرموودەیەکمان هەیە موقوفە بەڵام شایەنی بیر کردنەوەیە دەفەرموویت: يخرج الدجال من مرو من يهوديتها ".» رواه نعيم بن حماد في "الفتن"، واتە دەجال لە شاری مرو کە ئەم شارە دەکەوێتە ''ترکمانستانی'' دەردەچێت .
خۆ ئەگەر دەجال لەم شارەش دەرنەچێت لە فەرموودەیەکی تردا دەفەرمووێت دەجال لە خوراسانەوە دەردەچێت خوراسانیش تا دەگاتە هیندیستان وپاکستتان ئیران ئەڤغانستان هەمووی خوراسانە، جا سەیری هەندێ ئەدیان وئاین بکەین کە لە خوراسان هەن ئەوانیش بیڕو باوەری خۆیان هەیە وەکو لەمانەی خوارەوە .
مغولەکان دەڵین: جنگیز خان وەعدی پیداوین کە دەگەرێتەوە بۆمان
بۆزیەکان دەلێن: بوزا بۆمان دەگەرێتەوە
زەردەشتیەکان دەڵێن: ( ئاڤێستا – نامه‌ى مينه‌وى زه‌رده‌شت ) له‌ لاپه‌ڕه‌ 177
نوتفه‌ى زه‌رده‌شت له‌ ئاوى ده‌رياى كيانى (هاموون) دانراوه‌ تا ئاخرزه‌مان كيژۆله‌يه‌ك له‌ كه‌ژى خواجه‌ دێته‌ قه‌راخ به‌حرى هامون و خۆى ده‌شۆرێت و له‌و نوته‌ ئاوس ده‌بێت و سوشيانت له‌ ده‌بێت .
ئەوانیش چاوەرێی پادشاکەیان دەکەن جا هەموو ئەوانە شیطان ئامادەی کردوون هەمووی دینی شیطانە جا ئەو دەجالە لە خوراسانەوە دەردەکەوێت خودی شیطانە تا دەگاتە کۆفە یاخود کربلاء لەوێش خۆی بە مەهدی شیعە دەناسێنێت وە هەموو ئەو هێزانە دژی موسلمانانی بەکار دێنێت لەو کاتەدا کە دەیبینن ئەم دەجالە ناڵێت من خودام تەنها خۆی بە پیاو چاک وپێغەمبەر دەناسێنیت وە زۆر ناشرینە وەکو پێغەمبەری خوا وەسفی دەجالی یەکەمی کردووە کە چەندە ناشرینە، لەو کاتەدا کاری جولەکە دەست پێ دەکا ئەوان پیاوێکی خۆیان دەهێنن دەیکەن بە عیسا وەکو عیسا کە دەجالی شیطان دەگاتە شام دەجالی جولەکە وەکو عیسا دەچێتە شام وەک سیناریۆیەک دەجالی یەکەم کە خودی ئیبلیسە دەیکوژێت لەمکاتەدا هەموو موشریکەکان کە علمیان بە لا الە الا اللە نییە بڕوا بە دەجالەکەی جولەکە دەهێنن، وە ئیلیسیش هەموو جنەکانی خستۆتە ژێر فەرمانی دەجالی جولەکە لەو کاتەدا بە تەواوەتی دینی حق وباطل دەردەکەوێت موەحیدین بە دەردەکەون .
بۆیە لە تلمودی جولەکەدا هاتووە دەڵێت: إن المسيح يعيد قضيب الملك إلى بني إسرائيل، فتخدمه الشعوب وتخضع له الممالك، وعندئذ يمتلك كل يهودي ألفين وثمانمائة عبد وثلاثمائة وعشرة أبطال يكونون تحت إمرته) بولس حنا مسعد ص 57 واتە : کاتێك رزگارکەری جولەکەکان دێت هەر تاکێکی جولەکە ٢٨٠٠ بەندە وخزمەتکاری دەبێت لەگەڵ ٣١٠ پاسەوان .وە لە ژێر فەرمانیان دەبن .
جێگای ''سەرنجە'' وەڵامەکەی روون وئاشکرایە کە مرۆڤەکان زۆرینەی لە بەناو موسلمان وگاورەکان لەو کاتەدا خزمەتی جولەکە دەکەن بڵێن بۆ'' چونکە کە دەجالی جولەکە دێت وە دەجالی یەکەم کە شیطان دەکوژێت لە پێش چاوی خەڵکی درۆ دەکا تەنها سیناریۆیە، لەو کاتەدا گاورەکان وزۆرینەی بەناو موسلمانەکان شوێنی دەکەون، وە دەجالی جولەکەش یاخود مەسیحی دەجال دەزانێت تەواو دەستی گرتووە بەسەر جیهانا بە کەیفی خۆی جیهانەکە دەهێنێت ودەیبات بەڵام لەولاشەوە کۆمەڵەی ئیمامی مەهدی کۆڵ نادەن دەزانن درۆ دەکات بەردەوام دەجەنگن، جا لەو کاتەدا مقاوەمە دەکەن تا عیسایی راستەقینە یەت، وە لە شام دادەبەزێت لە قودس دەجالەکە دەکوژێت کە بە ناوی ئەو هەموو جیهانی خستە ژێر دەستی جولەکە .
سەرچاوەکان:
[١] رواه الطبري في "تفسيره" (13/7)
[٢]صحيح البخاري / 64 - كتاب المغازي / باب حجة الوداع / حديث رقم 4402
[٣] روى هذا الحديث الترمذي (2248) و أحمد (5/40) وفي (5/49) وفي (5/51) وابن ابي شيبة في مصنفه (38636) والطيالسي (896) والبزار في مسنده المعلل (3067) وحنبل ابن اسحاق في الفتن (40)
[٤]الراوي: طلحة بن عبيدالله بن كريز الخزاعي المحدث: الزيلعي - المصدر: تخريج الكشاف - الصفحة أو الرقم: 2/32
خلاصة حكم المحدث: مرسل صحيح
[٥] صحيح ورد فى الصحيحه للالباني

هیوادارم ئەم حەدیسە بگاتە هەمو موسڵمانێك:
پەیامبەری خوا صلی الله علیه وآله وسلم ئەفەرموێ: -وەكو لە سەحیحی موسلیمدا هاتووە - كتاب الإمارە حەدیسی ژمارە 1848 –:
((من خرج من الطاعةِ ، وفارقَ الجماعةَ ، فماتَ ، ماتَ ميتةً جاهليّةً . ومن قاتلَ تحتَ رايةٍ عميّةٍ ، يغضبُ لعُصبةٍ ، أو يدعو إلى عُصبةٍ ، أو ينصر عُصْبةً ، فقتلِ ، فقتلةُ جاهليّةٌ ، ومن خرج على أمّتي ، يضربُ بَرّها وفاجِرها . ولا يتحاشَ من مؤمِنِها ، ولا يَفي لِذِي عهدٍ عهْدهُ ، فليس مني ولستُ منهُ)) .
واتە: (( .... هەركەسێك خروج بكات لە ئوممەتەكەم -لێیان ڕاست بێتەوە و شۆڕش وڕاپەڕینیان لە دژ بكات- ، چاك وخراپیان بكوژێت ، ودەست پارێزی لە ئیمانداریان نەكات -ڕەشە كوژی بیان كوژێَت- ، و پەیمانی خاوەن پەیمانەكان نەپارێزێت -معاهد وئەهلی زیممە بكوژێت- ، ئەوە نە لە منە ومنیش لە ئەوم –ئەو لە من بەریە ومنیش لە ئەو بەریم-)).
يا حي ياقيوم لە فیتنە بمان پارێزە و ئەگەر ویستت بەندەكانت توشی فیتنە بكەیت وبمان بەیتەوە بۆلای خۆت

فه‌زلى سه‌ردانيكرنى نه‌خۆش....ماشاءالله‌ چ ئه‌جرو پاداشتيكى زۆرى هه‌يه‌,ئه‌مه‌ بۆئه‌وكه‌سه‌ى سه‌ردانى نه‌خۆش ئه‌كات ئه‌ى ئه‌بيت ئه‌جرو پاداشتى نه‌خۆشه‌كه‌ لاى خوا چه‌ندبيت...
پيغه‌مبه‌رى خۆشه‌ويست صلى الله‌عليه‌وسلم ئه‌فه‌رموويت:
عن على بن ابى طالب رضى الله عنه قال
قال سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول
أذا عاد الرجل اخاه المسلم مشى فى خرافة الجنة
حتى يجلس فأذا جلس غمرته الرحمة
فأن كان غدوة صلى عليه سبعون الف ملك حتى يمسى
وان كان مساء صلى عليه سبعون الف ملك حتى يصبح
" رواه الترمذى وابن ماجة واحمد "
واته‌: ئه‌گه‌رپياويك سه‌ردانى براموسولمانه‌كه‌ى بكات و نه‌خۆشيه‌كه‌ى به‌سه‌ربكاته‌وه‌,ئه‌وا به‌ناو باخيكى ميوه‌ى به‌هه‌شت دا ئه‌روات هه‌تا داده‌نيشئ.وه‌كاتيك دانيشت به‌زه‌ى خوا داى ده‌ پۆشيت و داى ده‌گريته‌وه‌.,
وه‌ئه‌گه‌ر به‌يانى بيت حه‌فتاهه‌زار مه‌لائيكه‌ بۆى ده‌پاريته‌وه‌ هه‌تا ئيواره‌ى لئ ده‌بيته‌وه‌.,وه‌ئه‌گه‌ر ئيواره‌بيت حه‌فتاهه‌زارمه‌لائيكه‌ت بۆى ده‌پاريته‌وه‌ هه‌تا به‌يانى لئ ده‌بيته‌وه‌....___
لێره‌ نیه‌

قورئان خویندن بە ئاوازیكی ناخۆش بە ئەنقەست
پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمویت من لم یتغن بلقرێ‌ن فلیس منا
واتە كەسئ لەكاتی قورئان خویندنا ئاوازی خۆش نەكات لە ئیمە نی یە
ـــــــــــــــــــــــــ ـ  
بەدوو روو بلیت گەورەم بەریز
پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمویت لاتقولوا للمنافق سیدنا
واتە بە مونافیق دوو روو مەلین گەورەمان بەریزمان
ـــــــــــــــــــــــــ ـ
تەفسیر كردنی قورئان بەبئ بەلگە
پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمویت من قال فی القرێ‌ن بغیر علم فلیتبوا مقعده من النار
واتە هەركەسئ دەربارەی قورئان قسەبكات بەبئ زانیاری ئەوە جیگایەك بۆ خۆی دابنیت لە ئاگری دۆزەخ دا
ـــــــــــــــــــــــــ ـ
شاردنەوەی زانستی سوودمەند
پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمویت من سئل عن علم علمه كتمه ألجم یوم القیامە بلجام من نار
واتە هەر كەسیك پرسیاری لئ بكریت دەربارەی زانستیك كە بیزانیت پاشان بیشاریتەوە و وەلام نەداتەوە لغاو دەكریت بەلغاویكی ئاگرین لەرۆژی دوایی دا
ـــــــــــــــــــــــــ ـ
جنیودان بەموسلمان
پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمویت سباب المسلم الفسوق و قتاله كفر
واتە جنیودان بەموسلمان مرۆف گیرۆدەی فاسقایەتی دەكا هەروەها بەرەوا زانینی كوشتنی موسلمان مرۆف كافر دەكا ، مەبەست لە فاسق بوون فاسق بونی بچووكە وە مەبەست لەكافر بوون كوفری بچووكە
ـــــــــــــــــــــــــ ـ
جنیودان بە كەلەشیر
پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمویت لاتسبوا الدیك فإنه بوقڤ للصلاە
واتە جنیو بەكەلەشیر مەدەن چونكە بەراستی بیدار كەرەوەی موسلمانە بۆ كاتی نویژەكان
ـــــــــــــــــــــــــ ـ
جنیودان بە رۆژگار
پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمویت لاتسبوا الدهر فإن الله هو الدهر
واتە جنیو بە رۆژگار مەدەن چونكە بەراستی خوا رۆژگارە واتە بزوینەی رۆژگارە
ـــــــــــــــــــــــــ ـ
جنیودان بەهاوەلانی پیغەمبەر صلی الله علیه وسلم
پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمویت لاتسبوا أحدا من أصحابی فإن أحدكم لو أنفق مپل أحد ژهبا ماأدرك مد أحدهم ولا نصیفه
واتە نەكەن كەسئ لە ئیوە جنیو بەهاوەلانم بدەن چونكە بەراستی ئەگەر ئیوە بەئەندازەی كیوی ئوحود ئالتوون خەرج بكەن ئەوا ناگەن بەمشتیكیان بگرە بەنیو مشتیشیان
ـــــــــــــــــــــــــ ـ
یاد نەكردنی خوای گەورە
پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمویت مپل الژی یژكر ربه والژی لایژكر ربه مپل الحی والمیت
واتە نمونەی ئەوەی یادی پەروەردگاری دەكا و ئەوەی یادی پەروەردگاری ناكات وەك نمونەی زیندوو مردوو وان
ـــــــــــــــــــــــــ ـ
سەلەوات لئ نەدان لەسەر پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم لەكاتی هاتنی ناویدا
پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمویت البخیل من ژكرت عنده فلم یصل علی
واتە رەزیل و چرووك ئەو كەسە كە گوئ ی لەناوم بوو سەلەواتم لئ نەدا
ـــــــــــــــــــــــــ ـ
دوو زمانی كردن
پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمویت لایدخل الجنە نمام
واتە دووزمان ئەوەی قسە ئەهینی و ئەبات ناچیتە بەهەشتەوە
ـــــــــــــــــــــــــ ـ
گریان و رۆرۆ بەدەنگی بەرز
پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمویت المیت یعژب فی قبره بما نیح علیه
واتە مردوو ئازار دەدرئ لەگۆرەكەی دا بەهۆی ئەو گریانەی لەسەری كراوە ،، جامردوو لەسەر گریان بەسەریدا ئازار بدرئ ئەی دەبئ ئەوەی رۆرۆ بەنگی بەرز دەكات چەند تاوانبار بیت
ـــــــــــــــــــــــــ ـ
درۆ كردن بەبەردەوامی
پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمویت ێ‌یە المنافق پلاپ إژا حدپ كژب
واتە نیشانەی مرۆفی دوو روو سئ شتە یەكەم هەر كاتیك شتیكی باس كرد درۆی تیادەكات
ـــــــــــــــــــــــــ ـ
گفت شكاندن
پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمویت ێ‌یە المنافق پلاپ وإژا وعد أخلف
واتە نیشانەی مرۆفی دووروو سئ شتە دووەم شت وە هەركاتیك وەعدی دا گفتەكەی دەشكینیت ، واتە بە پیچەوانەی گفتەكەی خۆی كار دەكات
ـــــــــــــــــــــــــ ـ [/img]s://i58.servimg.com/u/f58/19/63/02/53/3dlat_33.gif[/img]
عەیب و عارگرتن لەخواردن
ئەبو هورەیرە خوا لئ رازی بیت دەفەرمویت ماعاب النبی صلی علیه وسلم گعاما قگ أن اشتهاه أكله وإن كرهه تركه
واتە پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم عەیب و عاری لەخواردن نەدەگرت بەلكو ئەگەر ئارەزوومەند بوایە دەیخوارد وە ئەگەر ئارەزوو مەندیش نەبوایە ئەوا جئ ی دەهیشت
ـــــــــــــــــــــــــ ـ
سویند خواردن بەغەیری خوا
پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمویت من كان حالفا فلا یحلف إلا بالله
واتە هەركەسیك وویستی سویند بخوات با سویند نەخوات مەگەر بەخوا نەبیت
ـــــــــــــــــــــــــ ـ  
دانیشتن لەدوای نویژی عیشا بۆ قسەی پروپوچ
پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمویت أن رسول الله صلی الله علیه وسلم كان یكره النوم قبل العشا‌و والحدیپ بعدها
واتە بیگومان پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم خەوتنی پیش نویژی عیشای پئ ناخۆش بوو هەروەها دانیشتنی پاش نویژی خەوتنانیش
ـــــــــــــــــــــــــ ـ
پەشیمان بوونەوە لە بەخشش هدیە
پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمویت الژی یعود فی هبته كالكلب یرجع فی قیئه
واتە ئەو كەسەی لە بەخشش پەشیمان ببیتەوە وەك ئەو سەگە وایە كە خۆی برشینیتەوە وەك ئەوە وایە رشانەوكەی خۆی بخواتەوە
ـــــــــــــــــــــــــ ـ
چپە چپ كردن
پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمویت إژا كانوا پلاپە فلا یتناجی اپنان دون الپالپ
واتە ئەگەر سئ كەستان لەشوینئ بوون نەكەن دوانتان سەر لەبن یەكتر بنین بۆ چپە چپ بەبئ كەسی سئ یەم
ـــــــــــــــــــــــــ ـ
زۆر ووتن
پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمویت كفی بالمر‌و كژبا أن یحدیپ بكل ماسمع
واتە ئەوە بەسە بۆ پیاویك كەپئ ی بلین درۆزن كە هەرچی ببیستیت خیرا بیگیریتەوە
ـــــــــــــــــــــــــ ـ
دابرینی قسە لەگەل برای موسلماندا
پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمویت لایحل لمسلم أن یهجر أخاه فوق پلاپ
واتە حەلال نی یە بۆ موسلمان كە قسە لەگەل برای موسلمانی دا نەكات زیاتر لە سئ رۆژ
ـــــــــــــــــــــــــ ـ
نەشاردنەوەی كەم و كوری موسلمان
پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمویت لایستر عبد عبدا فی الدنیا إلا ستره الله یوم القیامە
واتە هیچ بەندەیەك نی یە كە كەم و كوری بەندەیەكی تر دەشاریتەوە لەدنیادا ئیللا خوای گەورە كەم و كوری ئەو بەندەیە دەشاریتەوە لەرۆژی دوایی دا ، كەواتە بە پیچەوانەوە
ـــــــــــــــــــــــــ ـ
قسەكردن بەشیوازی دلداری
پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمویت وزنا اللسان النگق
واتە وە زینای زمان بریتی یە لەقسەكردن بەشیوازی دلداری
ـــــــــــــــــــــــــ ـ
بوختان كردن
پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمویت من قژف مملوكه وهو بری‌و مما قال جلد یوم القیامە
واتە هەركەسیك بوختان بەندەی خۆی بكات لە كاتیكدا كە ئەو بەندەیە دووربئ لەوەی پئ ی ووتراوە ،ئەوا لە رۆژی دوایی دا جەلدی لئ دەدریت
ـــــــــــــــــــــــــ ـ  
قسەكردن لەسەرئاو
ئیبنو عومەر خوا لییان رازی بیت دەفەرمویت مر رجل علی النبی صلی الله علیه وسلم وهو یبول فسلم علیه فلم یرد علیه
واتە پیاوی بەلای پیغەمبەردا صلی الله علیه وسلم تیپەری پیغەمبەر صلی الله علیه وسلم لەسەر ئاو بوو میزی دەكرد ئینجا پیاوەكە سەلامی لئ كرد پیغەمبەریش صلی الله علیه وسلم وەلامی نەدایەوە ، لەبەر ئەوەی قسەكردن لەسەر دروست نی یە ئاو بەبئ پیوستی
ـــــــــــــــــــــــــ ـ
نزاو پارانەوەی پیش نویژ تەنها بۆ خۆی
پەوبان خوای لئ رازی بیت دەگیریتەوە كە پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم فەرمویەتی ولا یۆم قوما فیخص نفسە بدعوە دونهم فإن فعل فقد خانهم
واتە باكەسیك پیش نویژی بۆ گەلیك نەكات كە بەتایبەتی هەر بۆ خۆی بپاریتەوە ، ئەگەرپیش نویژی بۆ كردن و تەنها بۆ خۆی پارایەوە ئەوە خیانەتی لئ كردن
ـــــــــــــــــــــــــ ـ  
پرسیاركردنی بئ سوود
موغیرەی كوری شوعبە خوای لئ رازیت دەفەرمویت بیستم لە پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم ئەیفەرموو إن الله كره لكم پلاپا قیل وقال وإچاعە المال و كپرە السۆل
واتە بەراستی خوای گەورە سئ شتی پئ ناخۆشە بۆ ئیوە كە بیكەن ووتیان و ئەلین بەفیرۆدانی مال و سامان زۆر پرسیاركردن
تیبینی
١- مەبەست لەقیل و قال واتە هەرچی بیستی لە خەلكی بیگیریتەوە بەبئ تەحقیق گەران بەشوین راستی ئەو قسەیەدا
٢- مەبەست لە سۆال واتە زۆر پرسیاری بئ سوود بكەیت
ـــــــــــــــــــــــــ ـ  
تانە دان لە نەسەب بنەمالە
پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمویت اپنتان فی الناس هما بهم كفر الگعن فی النسب والنیاحە علی المیت
واتە دوو سیفەت هەیە كردنی كوفری بچووكه پانەدان لەرەچەلەكی خەلك وەگریان بەدەنگی بەرز لەسەر مردوو
ـــــــــــــــــــــــــ ـ
قسەكردن لەكاتی ووتاری هەینی دا
پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمویت اژا قلت لصاحبك انصت یوم الجمعە ولإمام یخگب فقد لغوت
واتە ئەگەر لە رۆژی هەینی دا لەكاتیكدا پیشەوا ووتار دەدا بەهاوەلەی تەنیشتت بلئ ووس بە ئەوا بیگومان قسەی بئ جیت كردووە یا بئ سوودت كردوە ، واتە باداشتی جومعەكەی كەمدەكریتەوە
ـــــــــــــــــــــــــ ـ
نزای بەدو خراپ
پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمویت لا تدعوا علی أنفسكم ولا تدعوا علی أولادكم ولا تدعوا علی أموالكم لاتقوافقوا من الله ساعە یسأل فیها عگا‌و فیستجب لكم
واتە نزا لەخۆتان و منالتان مەكەن چونكە لەشەوو رۆژدا كاتیك هەیە خوای گەورە نزای تیاداگیرا دەكات
ـــــــــــــــــــــــــ ـ
لەكاتی تورەیی دا
ئەبو هورەیرە خوای لئ رازی بیت ئەفەرموئ ان رجلا قال للنبی صلی علیه وسلم أوصنی قال لاتغچب فردد مرارا قال لاتغچب
واتە پیاویك بە پیغەمبەری صلی الله علیه وسلم ووت ئامۆژگاریم بكە فەرمووی تورە مەبە چەندجارئ ئەم پرسیارەی لئ دووبارە كردوە ئنجا پیغەمبەریش صلی الله علیه وسلم پیی ئەفەرموو توورە مەبە
ـــــــــــــــــــــــــ ـ
دركاندنی نهینی و چیژ وەرگرتنی نیوان هاوسەر
پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمویت ان اشر الناس عند الله مترلە یوم القیامە الرجل یفچی إلی إمرأته وتفچی إلیه پم ینشر سرها
واتە بەراستی خراپترینی خەلك لەرۆژی دوایی ئەو پیاوەیە كە دەچیتە لای ژنەكەی كاری ژن و میردایەتی دەكات پاشان ئەم كارە نهینی یە بۆ خەلكی دەگیریتەوە ئەمەش تایبەت نی یە تەنها بە پیاوانەوە
ـــــــــــــــــــــــــ ـ
جنیودان بە با
پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمویت لاتسبوا الریح
واتە جنیو بەبا مەدەن
ـــــــــــــــــــــــــ ـ
جنیودان بەمردوو
پیغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەفەرمویت لاتسبوا اڵاموات فأنهم قد افیچوا الی ماقدموا
واتە جنیو بە مردوان مەدەن چونكە ئەوان بەراستی گەییشتوون بەكردەوەیەك لەپیشخۆیانەوە رەوانەیان كردووە
سه‌رچاوه‌ په‌یجی: زانـیـاری لـه سـه ر قورئـان و فـه رمـووده

 

له عبدالله ى كوڕى عه باسه وه خوايان لێ ڕازى بێت ده فه رموێت : ڕۆژێكيان له پشتى پێغه مبه ر (صلى الله عليه وعلى اله وسلم) بووم پێى ووتم : ئه ى ڕۆڵه چه ند كه ليمه يه كت فێر ده كه م :
1. ( احفظ الله يحفظك ) فه رمانه كانى خوا جێ به جێ بكه و پشت بكه له وه ى كه نه هى لێ كردووه ده تپارێزێ له دونياو له دوا ڕۆژدا .
2. ( احفظ الله تجده تجاهك ) سنوره كانى خوا بپارێزه ، ئاگادارى مافه كانى به ده بينى خوا يارمه تيت ده دات و سه رت ده خا له هه موو كارێكت .
3.( واذا سالت فاسئل الله واذا استعنت فاستعن بالله ) ئه گه ر داواى كۆمه ك و يارمه تيت كرد له سه ر كارێك له كاره كانى دونيا و دوا ڕۆژدا ته نيا له خواى داوا بكه نه خوازه لا له و شتانه ى كه س تواناى له سه ر نيه بێجگه له خوا وه ك شيفاى نه خۆش و داوا كردنى ڕۆزى كه تايبه تن به خواى گه وره – ذكره النووي والبيهقي - .
4.( واعلم أن الامة لو اجتمعت على ان ينفعوك بشيء لم ينفعوك الا بشيء قد كتبه الله لك ، وان اجتمعوا على ان يضروك بشيء لم يضروك الا بشيء قد كتبه الله عليك ) بزانه ئه گه ر هه موو خه ڵك كۆ ببنه وه له سه ر ئه وه سودێكت پێ بگه يه نن ناتوانن هيچ سودت پێ بگه يه نن ته نها ئه وه ى خوا بۆتى نوسيوه وه ئه گه ر هه موو خه ڵك كۆببنه وه بۆ ئه وه ى زيانێكت پێ بگه يه نن هيچ زيانێكت پێ ناگه يه نن ته نها ئه وه ى خوا بۆتى نوسيوه – ئه مه بڕوا بوون به قه ده رى خوايه كه نوسيتى له سه ر مرۆڤ خێرو شه ڕى - .
5.( رفعت الاقلام و جفت الصحف ) قه ڵه م هه ڵگيراوه و په ڕه كان ووشك بوون – رواه الترمذي وقال حديث حسن صحيح – وه له ڕيوايه تى غه يرى ترمذي :- ( تعرف الى الله في الرخاء يعرفك في الشدة ) مافه كانى خوا و خه ڵك بگه يه نه جێ له كاتى خۆشى خوا ڕزگارت ده كات له كاتى ته نگانه و ناخۆشى .
6.( واعلم ان ما اخطئك لم يكن ليصيبك وما اصابك لم يكن ليخطئك ) بزانه ئه گه ر خوا شتێكت لێ مه نع بكات ئه وا پێت ناگا وه ئه گه ر شتێكت بداتێ و به سه رت بێنێ كه س ناتوانێ مه نعى بكا .
7.( واعلم ان النصر مع الصبر ) بزانه سه ركه وتن – له سه ر نه فس و دوژمن –وه ستاوه له سه ر ئارام گرتن.
8.( وان الفرج مع الكرب ) وه ئه و موسيبه ته ى به سه ر بڕوا دار بێ خۆشى و فراوانى له دوا دێ .
9.( وان مع العسر يسرا ) وه له گه ڵ ته نگانه ئاسانى دادێ – حسنه محقق جامع الاصول - .
له سووده كانى ئه و فه رمووده يه
1- خۆشه ويستى پێغه مبه ر (صلى الله عليه وعلى اله وسلم) بۆ مناڵان و ئامۆژگارى كردنيان.
2- فه رمان كردن به مناڵان به گوێ ڕايه ڵى كردنى خوا بو دوور بوونيان له سه رپێچى كردنى فه رمانى خوا كه به خته وه رى دونياو و دوا ڕۆژيان بۆ مسۆگه ر ده كا .
3- خوا بڕوادار له كاتى ته نگانه ڕزگار ده كا ئه گه ر مافى خوا و خه ڵك له كاتى خۆشى و له ش ساغى و ده وڵه مه ندى بگه يه نێ .
4- ڕواندنى بيرو باوه ڕى به يه ك كردنى خوا به داوا كردن به س له خوا و هاوار كردن ته نيا له و له نه فسى مناڵان ، وه ئه وه يه كێكه له پێويستى سه رشانى دايك و باوك و په روه رده كاران .
5- ڕواندنى ئيمان به قه ده رى خوا خه ير و شه ڕى له دڵى مناڵاندا وه ئه وه يه كێكه له پايه كانى ئيمان .
6- په روه رده كردنى مناڵ له سه ر گه شبينى (تفائل) بۆ ئه وه ى ڕوو له ژيان بكا به ئازايه تى و به هيوا ، وه بۆ ئه وه ى ببێته تاكێكى به سوود له كۆمه ڵگه دا .
7- پێغه مبه ر (صلى الله عليه وعلى اله وسلم) ئوممه ته كه ى فێر ده كا له سه ر ئارام گرتن له هه موو كارێك وه ئه وه له گه وره ترين هۆيه كانى سه ركه وتنه .
8-
پێغه مبه ر (صلى الله عليه وعلى اله وسلم) بۆ ئوممه ته كه ى ڕوون ده كاته وه كه ناخۆشى و ته نگانه خۆشى و ئاسانى له دوايه به تايبه ت ئه گه ر دوعا و پاڕانه وه ى له گه ڵدا بێ بۆ خوا .
لەمالپەری فەرمودە وەلرگیراوە

پێغه‌مبه‌رى خوا(صلی الله‌ علیه‌ وسلم) ئامۆژگارى هاوه‌ڵى خۆى كرد ئه‌بو ژه‌رى غيفارى(ڕه‌زای خوای لێبێت) و پێى فه‌رموو ( اِذا طَبَختَ مَرقاً فاَكثِر مائَهُ ثُمَ اُنظُر أهلَ بيت مِن جيرانِكَ فأَصِبهُم مِنها بِمَعروف ))( اخرجه:مسلم (2625)) .وه‌ له‌ڕيوايه‌تێكدا هاتووه‌ {وتعاهد جيرانك}( اخرجه:مسلم(142)) , وه‌ له‌ڕيوايه‌تێكىتردا {فاِنَهُ اوسَعُ لِلاَهلِ و الجيران}( اخرجه:احمد (5/156) , وابن الحبان (513)) ....)). واته‌ : ئه‌گه‌ر شله‌يه‌كت لێنا ئاوى زۆر تێبكه‌ ئنجا ته‌ماشاى خێزانى ماڵێك له‌ دراوسێكانت بكه‌و به‌ گوێره‌ى پێويست به‌ شيان بده‌ ، وه‌ له‌ڕيوايه‌تێكدا {دراوسێكانت به‌سه‌ر بكه‌ره‌وه‌} , وه‌ له‌ڕيوايه‌تێكىتردا {ئاوى زۆر تێبكه‌ تا به‌شى خێزان و دراوسێكانت بكات} , ئه‌م باسه‌ش له‌به‌ر ئه‌وه‌يه‌ چونكه‌ دووكه‌ڵ و بۆنى خواردنه‌كه‌ ده‌گاته‌ نزيك ترين كه‌سه‌وه‌ كه‌ ئه‌ويش دراوسێيه‌ , ئه‌مه‌ش ده‌بێته‌ هۆى ئه‌وه‌ى كه‌ منداڵانى دراوسێ داواى ئه‌و خواردنه‌ بكه‌ن و پێى ده‌چێت كه‌ خاوه‌نه‌كه‌يان بێوه‌ژن بێت يان هه‌ژار بێت نه‌توانێ ئه‌و خواردنه‌ ده‌سته‌به‌ر بكات بۆ منداڵه‌كانى و دوا جار تووشى ئازار و ئه‌ركى زياتر ببێت(انظر: (الجامع لاحكام القران) للقرطبي

عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ (ڕەزای خوای لێبێت) أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی اللە علیە وسلم) قَالَ: «بَيْنَمَا رَجُلٌ يَمْشِى بِطَرِيقٍ، وَجَدَ غُصْنَ شَوْكٍ فَأَخَذَهُ فَشَكَرَ اللَّهُ لَهُ، فَغَفَرَ لَهُ» أَخْرَجَهُ الْبُخَارِيُّ (2472)، ومُسْلِمٌ (6612) . وَعَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ (ڕەزای خوای لێبێت) عَنِ النَّبِىِّ(صلی اللە علیە وسلم) قَالَ: «لَقَدْ رَأَيْتُ رَجُلاً يَتَقَلَّبُ فِى الْجَنَّةِ فِى شَجَرَةٍ قَطَعَهَا مِنْ ظَهْرِ الطَّرِيقِ كَانَتْ تُؤْذِى النَّاسَ» أَخْرَجَه مُسْلِمٌ (6614) .
هاوه ڵى خۆشه ويست (أَبِى هُرَيْرَةَ (ڕەزای خوای لێبێت) ده فه رمووێت: پێغه مبه رى خوا (صلی اللە علیە وسلم) فه رموويه تى: له كاتێكدا پياوێك به ڕێگه دا ده ڕۆيشت، لقه دارێكى دڕكاوى ده بينێت ولاى ده بات له سه ر ڕێگاكه و دورى ده خاته وه ، خواى گه وره ئه و كاره ى لێ وه رگرت و سوپاسى كردو لێى خۆشبوو، وه له ڕيوايه تێكى تردا هاوه ڵى خۆشه ويست (أَبِى هُرَيْرَةَ (ڕه زاى خواى لێ بێت) ده فه رمووێت: پێغه مبه رى خوا (صلی اللە علیە وسلم) فه رموويه تى: پياوێكم بينى له به هه شتدا له خۆشی و نازو نيعمه تا بوو، چونكه دارێكى له سه ر ڕێگه بڕيى بووه وه ، كه ئه و داره خه ڵكى ئازار ده‌دا....................................................
لەبەهەشتیش بازاڕ هەیه....
عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ (رضي الله عنه): أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله عليه وسلم) قَالَ: (إِنَّ فِي الْجَنَّةِ لَسُوقًا يَأْتُونَهَا كُلَّ جُمُعَةٍ، فَتَهُبُّ رِيحُ الشَّمَالِ فَتَحْثُو فِي وُجُوهِهِمْ وَثِيَابِهِمْ، فَيَزْدَادُونَ حُسْنًا وَجَمَالًا، فَيَرْجِعُونَ إِلَى أَهْلِيهِمْ وَقَدِ ازْدَادُوا حُسْنًا وَجَمَالًا، فَيَقُولُ لَهُمْ أَهْلُوهُمْ: وَاللَّهِ لَقَدِ ازْدَدْتُمْ بَعْدَنَا حُسْنًا وَجَمَالًا، فَيَقُولُونَ: وَأَنْتُمْ وَاللَّهِ لَقَدِ ازْدَدْتُمْ بَعْدَنَا حُسْنًا وَجَمَالًا). رواه مسلم (٧٣٢٤)
(أنس)ی كوڕی (مالك) (خوای لێ ڕازی بێت) ده‌ڵێ: پێغه‌مبه‌ری خوا (صلی الله عليه وسلم) فه‌رموویه‌تی: (له‌به‌هه‌شتدا بازاڕێك هه‌یه‌ هه‌موو ڕۆژێك به‌هه‌شتیه‌كان سه‌ردانی ده‌كه‌ن، شنه‌بای شه‌ماڵ لێیان هه‌ڵده‌كات و، جلو به‌رگ و ڕه‌نگ و ڕووخساریان ته‌پوتۆزاوی ده‌كات، هێنده‌ی تر جوان و، گه‌شاوه‌ ده‌بن كه‌ ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ ناو خێزانه‌كانیان پێیان ده‌ڵێن : به‌خوا دوای ئه‌وه‌ی لای ئێمه‌ ڕۆیشتن جوانتر و گه‌شاوه‌تر بوون ئه‌وانیش ده‌ڵێن: به‌خوا ئێوه‌یش له‌ پاش ئێمه‌ هێنده‌ی تر جوانتر و گه‌شاوه‌ تربوون).

تاواني سويند خواردن بة غةيري خواي تاك وة كةفارةتةكةيشي ..
بيغةمبةر صلى الله عليه واله وسلم دةفةرمووئ (مَنْ حَلَفَ بِغَيْرِ الله فَقَدْ كَفَرَ أَو أَشْرَكَ) واتة:هةركةسيك سويند بة جكة لة خوا بخوات ئةوا كوفري كردووة وة شيركيشي كردووة.
وة بيغةمبة صلى الله عليه واله وسلم دةفةرموويت(مَنْ حَلَفَ بِا الأَمانَة فَلَيْسَ مِنَا) واتة:هةركةسيك سويند بة ئةمانةت بخوات لة ئيمة نيية.
وة دةفةرموويت(ألَا أنَ الله يَنْهَاكُمْ أنْ تَحْلِفُواْ بآبائِكُمْ مَنْ كَانَ حَالِفَاً فَلْيَحْلِفْ بِاالله أَوْ لِيَصْمُتْ) واتة:ئاكادار بن خواي تاك قةدةقةي كردووة كةوا سويند بخؤن بة باوكتان (واتة دروست نيية )ئةكةر هةركةسيك ويستي سويند بخوات ئةوا با بةخوا سويند بخوات يان بيدةنكبيت (واتة سويند نةخوات).
كةفارةتي سويند خواردن بة غةيري خواي تاك:
وة دةفةرموويت(مَنْ حَلَفَ فَقَالَ فِي حَلفِهِ بِالاَت وَلْعُزَى فَلْيَقُلْ لاَ إله إلاَ الله ) واتة:هةركةسيك سويند بخوات و بليت بة لات و عوزا(دوو بت بوون كافران دةيان بةرستن) ئةوا با بليت لا إله إلا الله .
واتة:ئةكةر سويندت خوارد بة شتيك لة جكة لة خواي تاك(لة بيرت بجيت يان بة نةزاني بيخؤي يان يان ....هتد...وةك هةية دةليت (بة شةرةفم بة تةلاقم بةسةر باوكم بة سةري برايةتيمان بة قةبر فلان .....هتد...ئةوا با بليت لا إله إلا الله (هيج بةرستراويك نيية شايستةي بةرستن بيت بة حةق تةنها الله نةبيت ...
الحمد الله الرب العالمين.

بسم الله والحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله
گه‌وره‌یی‌ یه‌ك خواپه‌رست
تاریقی‌ كوڕی ئه‌شیه‌م گوێی‌ له‌ پێغه‌مبه‌ر بوه‌صلى الله عليه وسلم كه‌فه‌رمویه‌تی‌: ((مَنْ قالَ لاَ إله إِلاَّ الله وَكَفَرَ بِمَا يُعْبَدُ مِنْ دُونِ الله حَرُمَ مَالُهُ وَدَمُهُ وَحِسَابُهُ عَلَى الله عَزَّوَجَلَّ )) ئیمامی‌ موسلم گێڕاویه‌تییه‌وه‌.
واته‌: هه‌ركه‌سێك بڵێت (لاَ إله إِلاَّ الله) وه‌بێ باوه‌ڕبێت به‌وه‌ی‌ كه‌ جگه‌ له‌خوای‌ گه‌وره‌ ده‌په‌رسترێت ئه‌وا له‌دونیادا خوێنو سه‌روه‌تو سامانی‌ پارێزراو ده‌بێت وحیسابو لێ پرسینه‌وه‌ی‌ لای‌ خوای‌ گه‌وره‌یه‌ له‌ڕۆژی‌ دوایدا.
هه‌ندێك له‌سوده‌كانی‌ ئه‌م فه‌رموده‌یه‌:
1/ هاوبه‌ش بۆخوا دانان ده‌كرێت به‌ دوبه‌شه‌وه‌:به‌شی‌ یه‌كه‌م/ هاوبه‌ش دانانی‌ گه‌وره‌یه‌,وه‌ك:هاوارو هانا بردن و پشت به‌ستن وداوا لێ كردنو ئاژه‌ڵ سه‌ربڕین نه‌زركردن بۆ جگه‌ له‌خوای‌ په‌روه‌ردگار,ئه‌م جۆره‌یان خاوه‌نه‌كه‌ی‌ له‌ چوارچێوه‌ی‌ ئیسلام ده‌باته‌ده‌ره‌وه‌ مه‌گه‌رنه‌زان بێت وعوزری‌ هه‌بێت.
دوه‌م/ هاوبه‌ش دانانی‌ بچوك وه‌ك:ڕیاكردن و سوێندخواردن به‌جگه‌له‌ خوای‌ په‌روه‌ردگارو ناو سیفه‌ته‌كانی‌ و ووتنی‌ (ما شا‌و اللَّه وشئت) واته‌:هه‌رشتێ خواو جه‌نابت بیانه‌وێت جێ به‌جێ ده‌بێت.....ئه‌م جۆره‌یان خاوه‌نه‌كه‌ی‌ له‌ چواچێوه‌ی‌ ئیسلام ناباته‌ده‌ره‌وه‌,مه‌گه‌رسوێندپێخوراو به‌گه‌وره‌ بزانێت وه‌ك په‌روه‌ردگار.
2/مه‌رجی‌ دروستی‌ ته‌وحید په‌رستنی‌ خوایه‌ به‌ته‌نها و خۆبه‌ریكردنه‌ له‌په‌رستراوه‌ پوچه‌ڵه‌كان وبێ باوه‌ڕبونه‌ به‌تاغوته‌كان,ئه‌مه‌یش له‌ قورئانی‌ پیرۆزدا جه‌ختی‌ له‌ سه‌ركراوه‌ته‌وه‌,وه‌ك په‌روه‌ردگار فه‌رمویه‌تی‌:{فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى لَا انْفِصَامَ لَهَا وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ (256)}سوره‌تی‌ به‌قه‌ره‌.
3/ خوێن و سامانی‌ موسڵمانان پارێزراوه‌ ودروست نییه‌ زیانیان پێ بگه‌یه‌نرێت.
4/هه‌ركه‌سێك به‌ ئاشكرا شایه‌تومانی‌ هێناو موسڵمان بو حیسابی‌ موسڵمانی‌ بۆ ده‌كرێت له‌ دونیادا وله‌دواڕۆژیشدا حیسابو كیتابی‌ لای‌ خوای‌ گه‌وره‌یه‌.
وصلی الله وسلم علی نبینا محمد وعلی اله وصحبه‌ اجمعین.

کەسانی بەختەوەری دونیا ، خۆزگە بە بەڵادارانی دونیا دەخوازن لە ڕۆژی دوایی دا.
جابر (خوای لێ ڕازی بێت) دەگێڕێتەوە لە پێغەمبەری خواوە(صلى الله عليه وسلم) کە فەرموویەتی: کەسانی بەختەوەر لە دونیادا، کاتێك بەڵاداران دەبینن لە ڕۆژی دوایی دا پاداشتیان دەدرێتەوە، ئەوان ئەوکاتە خۆزگە دەخوازن کە پێستەکانیان کەرت کەرت ببوایە بە مەقاش لە دونیادا.
مەبەست لەم فەرموودەدا ئەوەیە کە ئەوانەی توشی بەڵا هاتون لە باوەڕداران لە دونیاداو ئارامیان لەسەر گرتوە، هێندە پاداشتەکەیان گەورەو زۆرە ، ئەو مسوڵمانانەی توشی بەلا نەهاتون و بەختەوەر بوون، خۆزگەیان پێ دەخوازن و ئارەزوو دەکەن کە ئەوانیش بەو شیوەیە بونایە لە ژیانی دونیادا!.
عَنْ جَابِرٍ ، قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: " يَوَدُّ أَهْلُ الْعَافِيَةِ ، يَوْمَ الْقِيَامَةِ ، حِينَ يُعْطَى أَهْلُ الْبَلاَءِ الثَّوَابَ ، لَوْ أَنَّ جُلُودَهُمْ كَانَتْ قُرِضَتْ فِي الدُّنْيَا بالْمَقَارِيضِ.
أخرجه التِّرْمِذِي (2402) صحيح الجامع :

عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ (ڕه زای خوای لێبێت) قَالَ: قَالَ: رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه وسلم) « اشْتَرَى رَجُلٌ مِنْ رَجُلٍ عَقَارًا لَهُ فَوَجَدَ الرَّجُلُ الَّذِى اشْتَرَى الْعَقَارَ فِى عَقَارِهِ جَرَّةً فِيهَا ذَهَبٌ فَقَالَ لَهُ الَّذِى اشْتَرَى الْعَقَارَ خُذْ ذَهَبَكَ مِنِّى إِنَّمَا اشْتَرَيْتُ مِنْكَ الأَرْضَ وَلَمْ أَبْتَعْ مِنْكَ الذَّهَبَ. فَقَالَ الَّذِى شَرَى الأَرْضَ إِنَّمَا بِعْتُكَ الأَرْضَ وَمَا فِيهَا قَالَ: فَتَحَاكَمَا إِلَى رَجُلٍ فَقَالَ الَّذِى تَحَاكَمَا إِلَيْهِ أَلَكُمَا وَلَدٌ فَقَالَ أَحَدُهُمَا لِى غُلاَمٌ وَقَالَ الآخَرُ لِى جَارِيَةٌ. قَالَ أَنْكِحُوا الْغُلاَمَ الْجَارِيَةَ وَأَنْفِقُوا عَلَى أَنْفُسِكُمَا مِنْهُ وَتَصَدَّقَا »( أَخْرَجَهُ الْبُخَارِيُّ (3472)، ومُسْلِمٌ (4472)).
هاوه ڵى خۆشه ويست (أَبِى هُرَيْرَةَ (ڕه زای خوای لێبێت)
ده فه رمووێت: پێغه مبه رى خوا (صلی الله علیه وسلم)
فه رموويه تى: پياوێك خانوويه ك يان (زه وى) له پياوێكى تر كڕى، ئه و پياوه ى كه زه ويه كه ى كڕيبوو گۆزه يه ك (كوپه ) ئاڵتونى له زه وييه كه دا دوزييه وه ، ئينجا ئه و پياوه ى كه زه وييه كه ى كڕيبوو به پياوه فرۆشياره كه ى ووت: ئاڵتوونه كه ت ببه وه له لاى من، چونكه من زه ويم له تۆ كڕيوه نه ك ئاڵتوون، پياوه فرۆشياره كه ش ووتى: من زه ويه كه و ئه وه ى كه تێيدايه به تۆم فرۆشتووه ، پاشان هاتن بۆلاى پياوێك بۆ ئه وه ى كه چاره سه رێكيان بۆ بدۆزێته وه ، پياوه دادوه ره كه ووتى: ئايا منداڵتان هه يه ؟ يه كێكيان ووتى: من كوڕێكم هه يه ، ئه وه ى تريشيان ووتى: منيش كچێكم هه يه ، ئينجا پياوه دادوه ره كه ووتى: كه واته تۆ كچكه بده به كوڕه كه و ئه و ماڵه ش خه رج بكه ن بۆيان، وه خێريشى لێبكه ن.

سێ فه‌رمووده‌ بۆ په‌روه‌رده‌
تێکه‌ڵاوی و مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ خه‌ڵك
حَدَّثَنَا اَبُو مُوسَى، مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا ابْنُ اَبِي عَدِيٍّ، عَنْ شُعْبَةَ، عَنْ سُلَيْمَانَ الاَعْمَشِ، عَنْ يَحْيَى بْنِ وَثَّابٍ، عَنْ شَيْخٍ، مِنْ اَصْحَابِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَال:َ "اِنَّ الْمُسْلِمَ اِذَا كَانَ مُخَالِطًا النَّاسَ وَيَصْبِرُ عَلَى اَذَاهُمْ خَيْرٌ مِنَ الْمُسْلِمِ الَّذِي لاَ يُخَالِطُ النَّاسَ وَلاَ يَصْبِرُ عَلَى اَذَاهُمْ.". قَالَ اَبُو مُوسَى قَالَ ابْنُ اَبِي عَدِيٍّ كَانَ شُعْبَةُ يَرَى اَنَّهُ ابْنُ عُمَرَ. سنن الترمذي (٢٦٩٦).
بۆی گێڕاینه‌وه‌ ئه‌بوومووسا، موحه‌ممه‌دی کوڕی موسه‌ننا بۆی گێڕاینه‌وه‌ کوڕی ئه‌بووعه‌دی، له‌ شوعه‌یبه‌، له‌ سوله‌یمان ئه‌لئه‌عمه‌ش، له‌ یه‌حیا کوڕی وساب، له‌ شێخ، له‌ هاوه‌ڵانی پێغه‌مبه‌ری خوا (صلى الله عليه وسلم) له‌ پێغه‌مه‌به‌ری خوا(صلى الله عليه وسلم) فه‌رمووی: "موسڵمانێك که‌ تێکه‌ڵی و مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ خه‌ڵکی ده‌کات و دانبه‌خۆدا ده‌گرێت و سه‌بر ده‌کات له‌گه‌ڵ ئازاره‌کانیان باشتره‌ و خێرتره‌ له‌ و موسڵمانه‌ی که‌ تێکه‌ڵاوی و مامه‌ڵه‌ ناکات له‌گه‌ڵ خه‌ڵکی و‌ سه‌بر ناگرێت له‌سه‌ر ئازاره‌کانیان." ئه‌بوومووسا فه‌رمووی کوڕی ئه‌بووعه‌دی فه‌رمووی و‌ شوعه‌یبه‌ وا ده‌بینی که‌ ئیبن‌عومه‌ره‌.
گوێڕایه‌ڵی، خۆپاراستن له‌ زۆری پرسیار؟
عن أبي هريرة عبد الرحمن بن صخر رضي الله عنه ، قال : سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول : ( ما نهيتكم عنه فاجتنبوه ، وما أمرتكم به فأتوا منه ما استطعتم ، فإنما أهلك الذين من قبلكم كثرة مسائلهم واختلافهم على انبيائهم ). رواه البخار ( رقم : ٧٢٨٨) ، ومسلم (رقم : ١٣٣٧)
له‌ ئه‌بی هوڕه‌یڕه‌ عبدوڕه‌حمان کوڕی صه‌خر _خوای لێ ڕازی بێت_ وتی: گوێم له‌ پێغه‌مبه‌ری خوا(صلى الله عليه وسلم) بوو ده‌یفه‌رموو: (ئه‌وه‌ی که‌ نه‌هیم لێکرد، خۆتان ببپارێزن لێی، ئه‌وه‌ی که‌ فه‌رمانیشم دا پێی هه‌ڵسن پێی ئه‌وه‌نده‌ی له‌ تواناتانایه‌، چونکه‌ ئه‌وانه‌ی پێش ئێوه‌ توشی هیلاکه‌ت بوون به‌ زۆر پرسیار کردن و جیاوازیان له‌گه‌ڵ پێغه‌مبه‌ره‌کانیان). ئیمامی بوخاری ڕیوایه‌تی )٧٢٨٨)، وه‌ له‌ موسلم دا (ژماره‌:١٣٣٧ کردووه‌. (ژماره‌:
----------------------------------------------------------
ئهوهی که نههیم لێکرد: ئه‌و شته‌ی که‌ خراپه‌ و نادروست و ناپه‌سه‌نده‌ منیش داوای ئه‌وه‌تان لێ ده‌که‌م که‌ خۆتان لێ بپارێزن.
له تواناتانایه‌: مه‌به‌ست لێره‌ ئه‌وه‌نده‌ی توانای ئه‌و که‌سه‌ به‌ڵام به‌ بێ که‌مته‌رخه‌می، خۆ هه‌ڵخه‌ڵه‌تاندن.
الولود الودود
روى أبو داود والنسائي والحاكم وقال صحيح الإسناد عن معقل بن يسار رضي الله عنه قال "{ جاء رجل إلى رسول الله صلى الله عليه وسلم فقال يا رسول الله : إني أصبت امرأة ذات حسب ومنصب ومال إلا أنها لا تلد أفأتزوجها ؟ فنهاه . ثم أتاه الثانية فقال له مثل ذلك , ثم أتاه الثالثة فقال تزوجوا الودود الولود فإني مكاثر بكم الأمم }"
اسم المصدر: سنن أبي داود
اسم الكتاب: النكاح
رقم الحديث بالكتاب: (٢٠٥٠)
ٌڕیوایه‌ت کراوه‌ له‌ ئه‌بو داود و نیسائی و حاکم وه‌ فه‌رموویانه‌ که‌ فه‌رمووده‌ی (صحیحه‌ له‌سه‌ر سه‌نه‌د) له‌ موعقل کوڕی یسار (خوای لێ ڕازی بێ) فه‌رمووی: پیاوێک هاته‌ خزمه‌تی پێغه‌مبه‌ری خوا(صلى الله عليه وسلم) عه‌رزی پێغه‌مبه‌ری خوای کرد: من دڵم چووه‌ به‌ ئافره‌تێکدا که‌ خاوه‌نی پله‌و پایه‌یه‌کی زۆره‌و خاوه‌ن عه‌شیره‌ت و ماڵێکی زۆره‌ به‌ڵام نه‌زۆکه‌ ئایا بیخوازم؟ پێغه‌مبه‌ری خوا نه‌هیی لێکرد (واتا داوای لێ کرد ئه‌و کاره‌ نه‌کات)، پاشان پیاوێکی تر هات هه‌مان شتی عه‌رزی پێغه‌مبه‌ری خوا(صلى الله عليه وسلم) کردووه‌، به‌هه‌مان شێوه‌ نه‌هیی له‌ویش کرد، پاشان پیاوی سێیه‌م هات ئه‌مجاره‌یان فه‌رمووی پێیان ئافره‌تانێک بخوازن که‌ ڕووخۆش و توانای بوونی منداڵ بوونیان هه‌بێ، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی به‌ئێوه‌وه‌ ئوممه‌ت زۆر ببێت.
نه‌وره‌سی

پێغه‌مبه‌رى خوا (صلی الله‌ علیه‌ وسلم) فه‌رموويه‌تى: (مَا عَلَى الأَرْضِ مُسْلِمٌ يَدْعُو اللَّهَ بِدَعْوَةٍ إِلاَّ آتَاهُ اللَّهُ إِيَّاهَا أَوْ صَرَفَ عَنْهُ مِنَ السُّوءِ مِثْلَهَا مَا لَمْ يَدْعُ بِإِثْمٍ أَوْ قَطِيعَةِ رَحِم مَا لَمْ يَعْجَلْ فَيَقُولُ: قَدْ دَعَوْتُ فَلَمْ يُسْتَجَبْ لِي) صَحِيح الْجَامِع (5637) . واته‌: هيچ موسڵمانێك نييه‌ له‌سه‌ر زه‌وى كه‌ بپاڕێته‌وه‌ له‌ خواى گه‌وره‌و داواكارييه‌كى هه‌بێت، ئه‌وا به‌ دڵنيايى په‌روه‌ردگار پێى ده‌به‌خشێت يان له‌سه‌رى لاى ده‌بات، به‌مه‌رجێك ئه‌و پاڕانه‌وه‌يه‌ بۆ تاوان و خراپه‌كاری و پچڕاندنى په‌يوه‌ندى خزمايه‌تى نه‌بێت، وه‌ په‌له‌ش نه‌كات به‌وه‌ى كه‌بڵێت: به‌ڕاستى من پاڕامه‌وه‌و به‌ڵام وه‌ڵامم نه‌درايه‌وه‌.

فەرموودە
هه‌ندێك چاره‌سه‌ر بۆ خووى تووڕه‌بوون ...
ديمه‌ن و روخسارت مه‌شێوێنه‌
ئه‌ى ئافره‌تان بزانن چۆنن له‌گه‌ڵ مێرده‌كانتاندا ؟ ...
با ئافره‌تان فرياى خۆيان بكه‌ون
هه‌ڵگرانى ميراته‌كه‌ى پێغه‌مبه‌ر (صلی الله‌ علیه‌ وسلم) له‌ ...
فەرموودە . فريشته‌كان ئه‌م كرداره‌يان خۆشده‌وێت ...
فەرموودە . واز له‌م كارانه‌ى سه‌رده‌مى نه‌فامى بێنن ...

بیروباوەڕی ڕاست
ناسینی پەروەردگارمان ( الله ) جل جلاله ...
خوا پەرستی دەبێت بەگوێرەی بەڵگەی ( قورئان و سوننەت ) بێت . ...
وەڵامی پرسیار و گومانێکی شەیتانی و شوێن کەوتوانی ...
گه‌وره‌یی وپاداشتی پاڕانه‌وه‌ له‌په‌روه‌ردگار ...
ناوه‌ جوان و سيفه‌ته‌ به‌رزه‌كانى خواى گه‌وره‌ له‌ سوره‌تى ...
حه‌ڕاميه‌تى به‌كافر دانانى مـوسـوڵـمانـان به‌ڵگه‌كانى قورئا ...
گه‌وره‌یی وپاداشتی یادی خوای په‌روه‌ردگار ...

ڕوونکردنەوەی شەرعی
ئایە حیکمەت لە کوشتنی ئەوجۆرە گیانلەبەرانە چیە کە بە ( فاسق ...
چۆنیەتی تەعزیە - سەرەخۆشی - لە ئیسلامدا ...
كۆمەڵێك ئادابی شەڕعی ئادابی سێزدەیەم ( ئادابه‌كانى سه‌ردانى ...
كۆمەڵێك ئادابی شەڕعی ئادابی ھەشتەم ( ئادابه‌كانى خوێندنه‌وه‌ ...
كۆمه‌ڵێك ئادابى شه‌ڕعى ئادابى دوازده‌يه‌م ( ئادابه‌كانى سه‌ر ...
ئه‌و كات و شێوازانه‌ی كه‌ دروست نيه‌ سه‌ر جێى و كارى شه‌رعى ...
كۆمه‌ڵێك ئادابى شه‌رعی ئادابى دووه‌م ( ئادابه‌كانى چوونه‌ س ...

بیدعە و داهێنراوەکان
وەڵامی چەندگومانێكی بە دروست دانەرانی بیدعە لەدیندا ...
بیدعەی (( الامساک )) لە پارشیوان دەوترێت لەڕەمەزاندا ...
حەڕامیەتی بیدعە لةديندا لەلای چوار ئیمامە بەرێزەکە ...
ناسينى زيادكارى له‌ دين و دوائاشنابوون به‌ ئافاته‌كانى له‌ ڕ ...
هۆكاره‌كانى سه‌رهه‌ڵدانى بيدعه‌و بڵاوبوونه‌وه‌و ته‌شه‌نه‌ كر ...
جه‌ندبه‌ڵگه‌یه‌ك له‌سه‌رحه‌ڕامیه‌تی بیدعه‌ له‌دیندا ...
وريـاكردنه‌وه‌ى موسوڵمانـان له‌ مه‌ترسى تێكه‌ڵاويكردنى بيدعه ...

بابەتی گشتی
ئامۆژگاری زانایای بەناوبانگ ابن تەیمییە بۆقوتابیان و مامۆست ...
ئه‌ركى سه‌رشانمان به‌رامبه‌ر سه‌له‌فييه‌ت ...
حاڵی خه‌ڵكی له‌كاتی بڵاوبونه‌وه‌ی بوهتانێك ...
دينى خوا بپارێزه‌ خوا ده‌تپارێزێت ...
حيكمه‌ت له‌ ناردنى پێغه‌مبه‌ران (عليهم الصلاة والسلام) ...
گه‌وره‌یی وپاداشتی سه‌ردانی کردنی خزم وناسیار ...
گه‌وره‌یی وپاداشتی چاکه‌کردن وچاکه‌خوازی ...

پەروەردە و خێزان
گرينگيدانی ئيسلام به‌ ئافره‌ت
چه‌ند ئامۆژگاريه‌ك بۆ خوشكان
نامه‌ى دايكێك بۆ ڕۆڵه‌كه‌ی
مافه‌كانى نێوان ژن و مێرد
باڵاپۆشی ئافره‌تی موسڵمان له‌ڕوانگه‌ی شه‌ڕعه‌وه‌ ...
نامه‌يه‌ك بۆ ئافره‌تێكى غه‌ريب ...
ئامۆژگارى بۆ كچانى موسڵمان پێش هاوسه‌رگيرى ...

تاوان و حەرامکراوەکان
جەژنی خۆشەویستی ( ڤالانتاین ) جەژنی بێ باوەڕانە لە جولەکە و ...
سزاو تاوانى كوشتنى به‌ناحه‌ق
حه‌ڕاميه‌تى درێژكردنه‌وه‌ى ده‌لينگ بۆ پياوان ...
تاوان و حەڕامیەتی ڕيش تاشين
تاوانی دزیکردن
تاوان و زيانه‌كانى مادده‌ هۆشبه‌ره‌كان ...
حه‌ڕاميه‌تى وێنه‌گرتن و وێنه‌كێشان به‌ڵگه‌ له‌ فه‌رمووده‌ ص ...

نزا و پاڕانەوە
چۆنیەتی دوعاکردن بۆ ئەو کارانەی قورس و گرانن بۆنمونە تاقیکرد ...
دوعاكردن بۆكەسێك ئه‌گه‌رموسڵمانێك پێى ووتى من له‌به‌ر خوا خ ...
دوعاكردن بۆكەسێك ئه‌گه‌ر كه‌سێكت له‌به‌ر خوا خۆش ويست ...
سوننه‌ته‌كانى فىطره‌ت
ئادابى ماڵ و منداڵ پاراستن
پێغه‌مبه‌رى خوا ( صلى الله‌ عليه‌ وسلم ) چۆن ته‌سبيحاتى ده‌ك ...
چۆن وه‌ڵامى بێ بڕوايه‌ك ده‌ده‌يته‌وه‌ ئه‌گه‌ر سڵاوى كرد ...

كۆمه‌لێك وێنه‌ی جوان پر له‌مانا
========================
ووته‌ به‌نرخه‌كان

مافی دایك و باوك له‌سه‌ر رۆله‌كانی
==================
دايك وباوك بونيادنه‌ر وئه‌ندازيارى كۆمه‌ڵگه‌ن..بۆيه‌ خواى گه‌وره‌ ڕێزێكى تايبه‌تى لێناون و ئه‌و كه‌سانه‌ش ڕێزدار ده‌كات كه‌ ڕێزيان لێ ده‌گرێت ، هه‌ر بۆيه‌ خواى گه‌وره‌ فه‌رمانمان پێ ده‌كات كه‌ به‌رامبه‌ريان باش بين وچاكه‌يان له‌گه‌ڵدا بكه‌ين تاوه‌كو خێزان باش و ئارام و كۆمه‌ڵگه‌ش هێمن و به‌خته‌وه‌ر بێت..

پێويسته‌ له‌سه‌ر هه‌موو موسڵمانێك كه‌ سنوورى زێڕينى ڕێز و خۆشه‌ويستى دايك وباوك نه‌شكێنێت ومافه‌كانيان پشت گوێ نه‌خات....خواى په‌روه‌ردگار له‌گه‌ڵ گه‌وره‌ترين ماف دا (كه‌ مافى په‌رستن وعه‌بدايه‌تى كردنه‌ بۆخۆى به‌تاك وته‌نها ) باسى مافى دايك و باوك ده‌كات و ئه‌فه‌رموێت {وَقَضَى رَبُّكَ أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا }الإسراء/23-24....هه‌روه‌ك خواى گه‌وره‌ به‌ ميلله‌تانى پێش ئيسلاميشى ڕاگه‌ياندووه‌ و واجب كردووه‌ كه‌ به‌ته‌نها بيپه‌رستن و پاشان چاكه‌ كار بن له‌گه‌ڵ دايك و باوكياندا...بۆيه‌ ئه‌فه‌رمووێت :{وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ لاَ تَعْبُدُونَ إِلاَّ اللّهَ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَاناً }البقرة 83.....
وه‌ پێغه‌مبه‌ر(صلی الله‌ علیه‌ وسلم ) ئه‌فه‌رموێت «ألا أنبئكم بأكبر الكبائر ؟ (ثلاثا) الشرك بالله ،وعقوق الوالدين».البخاري ( 2654 )، ومسلم ( 87 )..ئايا هه‌واڵى گوناهه‌ هه‌ره‌ گه‌وره‌كانتان پێ ڕابگه‌يه‌نم ؟سێ جار ئه‌م قسه‌يه‌ى ئه‌وته‌وه‌. خۆى فه‌رمووى بريتين له‌ هاوبه‌ش بڕياردان بۆ خواى گه‌وره‌ ( هاوبه‌ش بڕياردان =شيرك گه‌وره‌ترين تاوانه‌ له‌سه‌ر ڕووى زه‌ويدا) ،وه‌ ئازاردانى دايك وباوك...
ڕوونكردنه‌وه‌يه‌ك :- مرۆڤ پێوسته‌ گوێڕايه‌ڵى دايك و باوكى بكات تاوه‌كو ئه‌و كاته‌ى كه‌ گوێڕايه‌ڵييه‌كه‌ى بۆ دايك و باوكى له‌شتى خراپه‌دا نه‌بێت ...واته‌ نابێت گوێڕايه‌ڵيان بكه‌يت له‌شتى خراپه‌دا..بۆنموونه‌ ..دايك وباوكت بڵێن مه‌چۆ بۆ مزگه‌وت ، فڵانه‌ خه‌ير وچاكه‌ مه‌كه‌ ، يان به‌ كچه‌كه‌ى بڵێت سه‌رپۆش مه‌كه‌ ، يان .... چونكه‌ پێغه‌مبه‌ر(صلی الله‌ علیه‌ وسلم ) ئه‌فه‌رموێت « لا طاعة لمخلوقٍ في معصية الله إنما الطاعة في المعروف ». الجمع بين الصحيحين البخاري ومسلم - (ج 1 / ص 79)..واته‌ گوێڕايه‌ڵى نييه‌ بۆ هيچ دروستكراوێك له‌سه‌رپێچى كردنى خواى گه‌وره‌دا ، گوێڕايه‌ڵى ته‌نها له‌ چاكه‌دا هه‌يه‌...

وته‌ی ناو دارانی جیهان
============

تامی زۆر شتی خۆش و باشم کرد به‌ڵام هێنده‌ی له‌ش ساغی به‌ جێژ نه‌بووه‌...
زۆر تاڵی و ناڕةحه‌تیم بینوه‌ به‌ڵام هێنده‌ی محتاج بوونت به‌ خه‌ڵک تاڵ نه‌بووه‌ ...
ئاسن و به‌ردم گواستووه‌ته‌وه به‌ڵام هێنده‌ی قه‌رزاری قورس نه‌بووه ...

ئـه‌وانـه‌ی چـاوه‌ڕێـی شـکـانـی تـۆ ئـه‌کـه‌ن تـا بـه‌ تـۆ پـێـبـکـه‌نـن
2. ئـه‌وانـه‌ی کـه‌ چـاوه‌ڕوانـی سـه‌رکـه‌وتـنـی تـۆ ئـه‌کـه‌ن تـاکــو لـه‌گـه‌ڵ تـۆدا پـێـبـکـه‌نـن !!


ئه‌سکه‌نده‌ری مه‌کدۆنی له‌ پیاوێکی شرۆڵه‌ی هه‌ژاری پرسی ناوت چییه‌؟
کابرا وتی: " ئه‌سکه‌نده‌ر"
ئه‌سکه‌نده‌ر تووره‌ بوو، وتی چۆن ده‌بێت هه‌ژارێکی وه‌کو تۆ ناوی منی هه‌بێت؟ !!
هه‌ژاره‌که‌ش وتی: قوربان، ئه‌گه‌ر پێت ناخۆشه‌، یان ناوی خۆت بگۆڕه‌ یان ژیانی من ..

رێزی پیر بگرە ،،، کاتێک گەنجی ...

یارمەتی کەسانی لاواز بە ،،، کاتێک بەهێزی ...

لەهەڵەی کەسێک ببورە ،،، کاتێک لەسەر راستی ...

چوونکە رۆژێک دێت

پـیر بـیت و لاواز بـیت و یاخوس بکەویتە هەڵەوە !!!!.


*له‌ دووژمنایه‌تی پــیاو مه‌ترسه‌ ، به‌ڵام, وریابه‌ له‌ خۆشه‌ویستی ئــافره‌ت !

هه‌بوونی زانست بــاشتره‌ له‌سه‌روه‌ت و سامان ، به‌ڵام نه‌بوونی سه‌روه‌ت و سامان خـــــــراپتره‌ له‌ نه‌بوونی زانست .
"شكسپیر"

باوكی شیفاء
============================================
- بە گــوڕڕترین خۆشەویستی ، ساردترین کۆتایی هەیە!!
2- مرۆڤ سه‌یره‌ له‌خۆشیه‌كاندا ده‌گرى به‌ڵام له‌ناخۆشیه‌كاندا پێ ناكه‌نیت
3- مردن له‌گه‌ڵ رِاستیدا باشتره‌ ، نه‌ك ژیان له‌گه‌ڵ درو
4- ئه‌گه‌رنه‌زان هۆى نه‌زانینیه‌كه‌ى بزانیبایه‌ ، ئه‌وه‌ به‌دڵنیاییه‌وه‌ دبوو به‌ زانا
5- مرۆڤ ئه‌مرۆ ده‌ژى ، بۆ به‌ده‌ستهینانى سبه‌ى
6- چاوه‌كان هه‌رچه‌ند گه‌وره‌بن ، ناتوانن خۆیان ببینن
7- ئه‌وه‌ى ده‌یزانین دڵۆپیكه‌ , ئه‌وه‌ى نایزانین ئۆقیانوسیكه‌
8- مه‌ڕوانه‌ كێ قسه‌ده‌كات , بزانه‌ئه‌وقسانه‌ى ده‌یانكات چین
9- سه‌برتاڵه‌ ، به‌ڵام به‌رهه‌مه‌كانى له‌هه‌موشیرینیه‌ك شیرینتره‌
10- گه‌وره‌یى له‌وه‌دانیه ‌هیچ كات نه‌كه‌وین ، به‌ڵكو له‌وه‌دایه ‌ئه‌گه‌ركه‌وتین هه‌ستینه‌وه‌
11- كه‌س له‌بیده‌نگى په‌شیمان نه‌بۆته‌وه ، ‌به‌ڵام زۆرن ئه‌وانه‌ى كه‌له‌زۆربڵیى په‌شیمان بونه‌ته‌وه‌
12- كاتیك له‌دایك ده‌بى هه‌موان پێ ده‌كه‌نن وته‌نیا تۆى كه‌ده‌گرى , له‌ دنیاداجۆریك بژى كه‌كاتیك مردی هه‌موبگرین وته‌نها تۆ پێ بكه‌نى
13- ئه‌گه‌ررِووتى وبێ جلى شارستانیه‌تی وپیشكه‌وتن بوایه‌ ‌,ئه‌وا ئاژه‌ڵه‌كان زۆرله‌ئیمه‌ پیشكه‌وتووتروشارستانیترن
14- هه‌ڵه‌كردن كاریكى ئاساییه‌ ، به‌ڵام دوباره‌كردنه‌وه‌ى كاریكى نه‌فامیه‌
15- ژیان فێرمانى كردووه‌ كه‌ خۆشه‌ویستى له‌ رێگاى نیگا كردنه‌وه‌ نییه‌ , به‌لكو له‌ رێگاى نه‌گریانه‌.. ((ئانتنیو دو سێنت ئیگزۆپرى))
16- نابێ ئه‌وه‌ى ده‌یزانی بیڵیى , به‌ڵكو ئه‌وه‌ى ده‌یڵیى ده‌بێ بیزانى
17- تورة مةبة دل توندو بةريشانت دةكا , هاورى بوون خؤشةويستست بةيوةنديةكانت تيك دةدات .
18- بشت بةخؤت ببةستة نةك بةخةلك , وابزانة لةبةرامبةرتدان نةك لةكةلت , بةلكو بةتةنيا خوات لةكةلة بة هاوريى خواردن و هةبوون دوستخةرؤ مةبة .
19- هـەمــووی بــیر لـە گۆڕیــنی جــیهـان دەکــاتــەوە،بــەڵـام کــەس بــیر لــە گــۆڕیــنــی خـــۆی نــاکــاتــەوە!ـ
20- بە خۆلادن و دوورەپەرێزی، ناتوانیت ئاشتی پەیدا بکەیت.
21- هـــونــەر ژیـــان نــــیـیــە ، بـەڵــکوو بــەکار دێـــیت بــۆ ژیــان کـردن.!
22- گه‌وره‌ترین زه‌ریا زه‌ریای ئارامه‌،تۆش ئارام به‌و گه‌وره‌یی بنوێنه‌
23- کـاتێک دەڵێـم بـبــورە، مـانـای ئـەوە نـاگەیەنــێنێــت تـۆ ڕاستـیت و مــن هــەڵـەم،، بەڵـکوو ئـەوە ڕێــزگــرتــنە لـە پـەیـوەندیـییەکـەمـان!ـ
24- هـەڵـەکـردن دەیــســەلمێــنێت کــە هـەوڵدەدەیــت.!ـ
25- ده‌کرێ هه‌موو که‌سێک بۆ ماوه‌یه‌ک له‌ خشته‌ به‌ریت ، ده‌کرێ هه‌ندێکیش بۆ ماوه‌یه‌ک فریو بده‌یت ، به‌ڵام
هه‌رگێز ناکرێ هه‌موو خه‌ڵکی بۆ هه‌میشه‌ فریو بده‌یت.
26- ڕیوی نابێ له‌ کاتی دادگایی کردنی مریشک ڕۆڵی دادوه‌ر ببینێ
27- بهێڵن هه‌رکه‌سێک به‌ باوه‌ر و بیر و ئاره‌ز و خوێندنه‌وه‌و زانیاری خۆیه‌وه‌ بڕیار بدات ، نه‌ک ئه‌وه‌ی که‌ که‌سێکی طوطی ئاسا بێت و وته‌ی که‌سانی تر دوباره‌ بکاته‌وه‌ . (دێلگارنگی)
28- جوانترین پەیامی خۆشەویستی کە تا ئێستا گوێم لێبووبێ دەڵێ.." بڕوام بە خۆشەویستی هەیە لە یەکەم نیگاوە " لە بەر ئەوەی دایکمم
خۆشویستووە لەو کاتەوەی بۆ یەکەم جار چاوم کردەوە!"..
28- هـەرگـیز ڕوونکــردنــەوە مــەدە، هـاوڕێــکانت پــێویستیــان نــییـەو، دووژمــنەکانیشــت بــڕوات پێناکـــەن!ـ
29- ســنــوورێــک نــییـە لــە ژیــانـــدا ، تــا بــزانرێـــت چـــەند دوور دەڕۆم..!ـ
30- تـــاکــە کــەس کــە لـە ڕێــگــەکـەت وەستــاوە ، تــۆی !ـ خـــۆت ونــکـــە !ـ
31- هه‌ر مرۆڤێک له‌گه‌ڵ خۆی دا له‌ ئاشتی دا بژی، هه‌وڵی شه‌ر له‌گه‌ل که‌سی تر نادا.
32- زمـــان لـە شـــمشــێر خــراپـتر دەبــڕێ! کـەواتـە بـا ئـاگادار بــین
33- کـاتێـک کـەسێـک پـرسـارێـکت لێ دەکـات، تـۆ دوو هـەڵبژاردنـت هـەیـە " ڕاستی یان درۆ " . چــۆنــییتەی هـەڵـبژاردنـی وەڵامــەکــەت پــشت
دەبـەستــێت بـەوەی کـە ئــایــا چــەند ڕێــزی ئــەو کــەســە دەگــریــت.!
34- هــەندێـک کـات لـە ژیـانـتدا دەبــێت هـەنگـاوێـک بــێیتـە دواوە.،بــۆ ئـەوەی بــتـوانــیت بـازێــکی گـەورە بدەیــت بـۆ پــشــەوە..!
35- ئاوێنە باشترین هاورێمە چونكە كاتێ من دەگریم ئەو هەرگیز پێناكەنێت
36- ئـەوەی لـە کـۆتـایـی دا پـێبـکەنـێت، لـە هـەمـوو کـەس بـاشتر پــێدەکـەنـێت.!
37- بێ دەنگی لە چەنەبازەوە فێر بووم ، سادەیی لە لوت بەرزەوە ، هەولدان لە تەمبەلەوە ؛ زۆر سەیرە من ڕێزی ئەم مامۆستایەنەم ناگرم
38- ڕق دەسەڵاتــی تــەنــیـا بـەســەر مــرۆڤــی لاوازدا هـــەیــە.!
39- هـەمـوو کـۆتـاییەک دەستـپێکـردنێکی هـەیـە. هـەمــوو دەستــپێکردنـێک بـڕیاررێـــکی هـەیـە. هــەموو بـڕیـارێک هـۆیـەکی هـەیە. وە هــەمــوو
هــۆیــەکیش مـانـایـەکی هـەیـە..!
40- ڕق بێـتاوان و تــاوانـبار دەکــوژێــت.!
41- بـۆ مـرۆڤی بــێ هــیوا ، زەوی بــە قەراخــی خــۆی تــەســکە!
42- هیچ کات به‌گومانی ئه‌وه‌وه‌ دامه‌نیشه‌ که‌ کاتت هه‌یه‌ هه‌میشه‌له‌کاتی کاردا ده‌بینی که‌کاتت که‌م و کورته.
43- نه‌زان مناڵه‌ هه‌رچه‌ندپیربێت،زاناش گه‌وره‌یه‌ هه‌رچه‌ند مناڵ بێت ."
44- ڕەوشت گیانی بلیمەتییە، ڕەوشت لە بلیمەتی بە دەگمەنترە، ڕەوشت بەنرخترین بەهای بەهرەیە!
45- نه‌زان مناڵه‌ هه‌رچه‌ندپیربێت،زاناش گه‌وره‌یه‌ هه‌رچه‌ند مناڵ بێت ."
46- ئه‌گه‌ر ئێمه‌ سه‌ربه‌ست بین له‌ هه‌ڵبژاردنی هه‌ڵس و که‌وته‌کانمان دا ، به‌ڵام سه‌ربه‌ست نین له‌ هه‌ڵبژاردنی سه‌رئه‌نجامی ئه‌و هه‌ڵس و که‌وتانه‌!
47- که‌سێک که‌ ته‌نها بیر له‌ تێرکردنی سکی ده‌کاته‌وه‌ ، ئه‌وا عه‌قلی به‌ برسێتی جێهێشتووه‌ .
48- كؤمه لگه له دووبه ش پيك هاتووه،خه لكى مووزعيج و خه لكى ئيزعاج كراو
لؤردبايرؤن
49- كريام جونکه بیلاوه کانم زيريان نه بوو.......
كه جى بياويكم بينى قاجى نه بوو
50- لە هاوڕێیەتیدا هەرگیز وشەی " تاقیمکردیتەوە " نابێت هەبێت، ئەگەر ڕویدا ، ئەوا ئەوپەڕی بێ رێزی و قسەی قۆڕە!
51- ژیــان وەک پـاکـەتێک نــوقڵ یــان چۆکلاتە وایـــە، هـەرگیز نازانی چــی بـەبەختی تـۆ دەبێت .!
52- خـەون بە ژیــانتەوە مـەبینە، ژیــاین خـەونی تۆیــە !ـ
53- هـەندێــک جـار دەبـێت ئـەو شـتانـە لـەبـیر خۆت بــبەیـتەوە کـە دەتـەوێت، و بــیر لـەو شــتانـە بـکـەیتـەوە کـە شــایەنــی تـــــــــــــۆن ..!
54- ئه‌گه‌ر عه‌قڵ و ژیری به‌ پاره‌ بوایه‌ خه‌ڵکی سه‌ره‌یان بۆ ده‌گرت بۆ کڕینی سه‌رم سوڕماوه‌ که‌ هه‌ندێک خه‌ڵکی به‌ پاره‌که‌یان مه‌ی و شه‌راب ده‌کڕن
عه‌قڵی پێ فه‌رامۆش ده‌که‌ن ......حسنی بصری
55- بڕوام وایه‌ هه‌ر مرۆڤێک ته‌نها 15 خوله‌ک بیر له‌ ڕیکخستنی ژیانی خۆی بکاته‌وه‌و بۆ چاکسازی ، ئه‌وا هه‌موو مانگێکی ژیانی له‌ مانگی پێشوتر خۆشتر و
باشتر ده‌بێت .( فرانسوا ڤوڵتر)
56- مرۆڤ به‌ و دڵپاک و خاوه‌ن ویژدان، چونکه‌ مرۆڤ سواڵ بکات و برسی ڕووت و ڕه‌جاڵ بێ، له‌وه‌ باشتره‌ بێ به‌زه‌یی و نه‌فس نزم بێ~چارلی چاپلن~
57- نــابــێت بڵێیت هـەمـوو ئەو هـەڵانەی کـردوومە گـەوجانـە بــوون !
58- ئـەگـەر بـمزانـیایـە ژیــانم تـا ئـێرا دەهــات،، زیــاتر ئـاگام لـەخۆم دەبـوو!
59- بـاشـترە هـەندێـک پــرسیــار هــەیە بـیزانـی ، وەک لـەوەی هــەمـوو وەڵامێــک بــزانی،،!-
60- هه‌ر ده‌نگێ له‌ سروشته‌وه‌ بێت جۆرێک مۆسیقیه‌ ، به‌ڵام هه‌موو که‌س ناتوانێ ده‌رکی پێ بکات
61- ئه‌و گه‌ڵایانه‌ی که‌ به‌ دره‌خته‌کانه‌وه‌ ده‌وه‌رن هه‌رگیز ناگه‌ڕێنه‌وه‌ به‌ڵام گه‌ڵای باشترو جوانتر جێ یان ده‌گرێته‌وه، هه‌ندێک که‌سیش وه‌ک ئه‌ گه‌ڵایانه‌ن له‌
ژیانماندا .
62- بـۆ مرۆڤی ژیـــر تـەنها گوڵێک دەتوانێت ببێتە بەهارێک بۆی !
63- کاتیك له‌ دایك ده‌بی ، هه‌موو پێده‌که‌نن وته‌نیا تۆی که‌ ده‌گری ، له‌ دنیادا جۆرێك بژی که‌ کاتێك رۆشتی هه‌مو‌و بگرین و ته‌نها تۆبی پێده‌که‌نی.
64- ئه‌و گه‌ڵایانه‌ی که‌ به‌ دره‌خته‌کانه‌وه‌ ده‌وه‌رن هه‌رگیز ناگه‌ڕێنه‌وه‌ به‌ڵام گه‌ڵای باشترو جوانتر جێ یان ده‌گرێته‌وه، هه‌ندێک که‌سیش وه‌ک ئه‌ گه‌ڵایانه‌ن له‌
ژیانماندا .
65- ڕەســەن ڕێــزت گــرت شــەرمــەزار دەبــێ ، بــەڵام نــاڕەســەن تــا بێ هار دەبـــێ ..!
66- ئه‌وه‌ی ده‌یزانین دڵۆپێکه‌ و ئه‌وه‌ی نایزانین ئه‌قیانوسێکه.‌ (نیۆتۆن)
67- له‌ ناپلیونیان پرسی،چۆن توانیت بروا لای سوپاکه‌ت دروست بکه‌ی؟ وتی ئه‌گه‌ر یه‌كێك بی گوتبایه‌ ناتوانم ده‌مگوت هه‌وڵ بده‌، ئه‌گه‌ر بیگوتبایه‌
نازانم،ده‌مگوت فێرببه‌، ئه‌گه‌ر بیگوتبایه‌ مه‌حاڵ و نامومکینه‌،ده‌مگوت تاقی بکه‌وه‌
68- کاتێک ستایشی که‌سێک ده‌کرێت که‌من ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕ ده‌که‌ن، به‌ڵام کاتێک زه‌می که‌سێک ده‌کرێت هه‌موو که‌س باوه‌ڕ ده‌که‌ن!
69- گەورەترین کارەسات لەو کاتەوە دەست پیێ دەکات مرۆڤ کۆیلە بیت و شانازی بە کۆیلە بونی خۆیەوە بکات .
70- زۆربەی سێبەرەکانی ئەم ژیانە بەهۆی خۆمانەوە دروست بوون،، کە لەبەر خۆردا دەوەستین...!
71- ئاگردانه‌که بۆ دوژمن‌ ئه‌وه‌نده‌ گه‌رم مه‌که‌ که‌ خۆشت بسوتێنێت [شکسپیر ]
72- ئەڵین مەحاڵە گەر کەسێک ئاشق بێت و لە هەمان کاتدا ژیر بێت..!
73- شەق لە بەرد هەڵدەی ،یان بەرد بەر قاچت کەوێ ، هەر ئازاری دێت

دوعا كردن به‌زمانی كوردی
============

یاره ببی  ؛ خوت فه رمووته أدعونی استجب لکم، دوعا و پارانه وه تان بو لای من بینن ، به هاناتانه وه دیم .
ده سا  یاره ب ئه وا ده ستی پارانه وه مان بولای تو به رز کرده وه و توش دوعامان لی قه بول بکه و به هانامانه وه  وه ره …. 
یا ره ببی  تو عالم و زانای به حالمان….ریسوای دنیا و قیامه تمان نه که ی ….. به گوناهه کانی خومان له گه لمان نه که ی….. له گوناهه کانمان خوش به ….. له گوناهی دایک و باوکمان خوش به و ره حم به مردوه کانمان بکه و زیندووه کانمان سه لامه ت بکه ، شیفای نه خوشه کانمان بده ، گیراوی موسولمانان ئازاد بکه و ونبووه کان بگیره وه ناو که سوکاری خویان ، چه پوکی زالمانیان له سه ر لابه ره….. 
یاره ببی  له ئافات و ده ردو به لا به دوورمان که ،  به ره که ت بخه ره ته مه ن و رزق و مال و ته ندروستی ئیمه و هه موو موسولمانانه وه . 
یاره ببی ؛خیزانه کانمان بپاریزه ، ئه وین و خوشه ویستی بخه ناو ماله کان ، منداله کانمان سه لامه ت که و له ریبازی که چ ولار به دووریان که. 
یاره ببی؛ گه نجه کانمان له کچان و کوران سه ر گه ردان نه که ی، ئه وه ی بی خیزانه خیزانی سالحی به نه سیب بکه ی ، ئه وانه ی خیزاندارن ئاشتی بخه ره ماله کانیان . 
یاره ببی، داوای ره حمه ت له ده رگای میهره بانی تو ده که ین، ره حمه تیک وه ک بارانی به هار بریژی به سه ر دله کانماندا ، ده روونی مردومان زیندو کاته وه، کاره کانمان بو له بیژینگ بدات و به باشه کانیان دلمان خوش کاته وه. 
یاره ببی؛ داوای ره حمه تیک له تو ده که ین که روومان لای خوت سپی کاته وه و ریگامان پر نوور و روناک کاته وه.
یاره ببی؛  له و نووره ی خوتمان پی ببه خشه ؛  تا دلمان رووناک کاته وه؛ داوات لی ده که ین تیشکیک له و نووره بخه یته جه سته کانمانه وه و بخه یه مؤخ و گوشت و پیست و خوینمانه وه،  چاومان گه ش کاته وه، قه برمان رووناک کاته وه، به و نوره ژیانمان رووناک که یه وه. 
یاره ببی؛ له ژیانی دنیا و قه بر و به رزه خ فریامان که وی ، له ته نهایی و تاریکی دا به جیمان مه هیله. 
یاره ببی ؛ ئه م ئیسلامه سه ربخه ؛ دوژمنانی ریسوا که ؛ له سیبه ری ئه م دینه بمان حه سینه وه .
یاره ببی ؛  ئه وه دوعای ئیمه و قه بول کردنیشی به تو ده سپیرین ، ئه وه ش توانا و وزه ی ئیمه و پشت به تو ده به ستین ، له گه ل پیغه مبه ران و شه هیدان و پیاو چاکان حه شرمان که .
ئامین  …..  ئامین ….. ئامین یارب العالمین وصلی اللہ علی نبینا محمد و علٰی اله و صحبه و سلم.

خوشكێك ده‌گێرێته‌وه‌
========
خوشكێك ده‌گێڕێته‌وه‌ و ده‌ڵێت:به‌سه‌رهاتی خۆمتان بۆ ده‌گێڕمه‌وه‌ له‌گه‌ڵ كچه‌كه‌ما
‌.. كچه‌كه‌م له‌ پۆلی پێنجی سه‌ره‌تاییدابوو، زۆر نوێژه‌كانی به‌لاوه‌ قورس بوو، ته‌نانه‌ت رۆژێكیان كه‌ پێم گوت هه‌سته‌ نوێژه‌كه‌ت بكه‌، به‌رماڵه‌كه‌ی هه‌ڵگرت و رۆیشته‌ ژووره‌كه‌ی تر و له‌وێ به‌رماڵه‌كه‌ی فڕێدایه‌ سه‌ر زه‌وی...

ودانیشت بێ ئه‌وه‌ی نوێژه‌ه‌ی بكات، ئیتر نه‌یزانی كه‌من چاودێری ده‌كه‌م بزانم چیده‌كات و چی ناكات؟ كه‌ هاته‌وه‌ لێم پرسی: كچم نوێژه‌كه‌ت كرد؟ گوتی: به‌ڵێ..زۆر به‌و درۆیه‌ی په‌ست بووم - هه‌ر چه‌ند من خۆم به‌ هه‌ڵه‌ ده‌زانم و دان به‌هه‌ڵه‌كه‌ی خۆما ده‌نێم- ئه‌وه‌ند تووڕه‌بووم به‌رچاوم تاریك بوو، تا هێزم تیا بوو زلله‌یه‌كم لێ دا، و ده‌ستم به‌گریان كرد، وسه‌رزه‌نشتم كرد، وعه‌زابی خۆا و لێپرسینه‌وه‌ی قیامه‌تم بۆ باس كرد.. به‌ڵام هیچ كام له‌مانه‌ سوودی نه‌بوو..

به‌ڵام رۆژێك یه‌كێك له‌ ئافره‌ته‌كانی هاوه‌ڵم سه‌ردانی خزمێكیانی كردبوو، خزمه‌كه‌شیان موسڵمانێكی عاده‌تی بوو، وه‌نه‌بێ زۆر پێ به‌ندبووبێ به‌دینیشه‌وه‌، كه‌چی له‌كات نوێژه‌كانا بێ ئه‌وه‌ی پێیان بڵێت و بانگیان بكات مناڵه‌كانی هه‌ڵده‌ستان بۆ نوێژ،ده‌ڵێ: منیش لێم پرسی: ئه‌وه‌ چۆنه‌ وامناڵه‌كانت بێ جه‌نگ و جیدال و بانگ كردن و پێ گوتن و یادخستنه‌وه‌ خۆیان هه‌ڵده‌ستن بۆ نوێژه‌كانیان؟!

گوتی: وه‌ڵڵاهی شتێكم نییه‌ كه‌ پێت بڵێم جگه‌ له‌وه‌ كه‌: پێش ئه‌وه‌ی شووبكه‌م تا رۆژی ئه‌مڕۆ ئه‌م دوعایه‌م كردووه‌و و به‌دڵ پێی له‌ خوا پاڕاومه‌ته‌وه‌: ئه‌ی په‌روه‌ردگار ! خۆم و نه‌وه‌كانم بكه‌ به‌وكه‌سانه‌ی نوێژ ده‌كه‌ن و به‌رێك وپێكی ئه‌نجامی ده‌ده‌ن. ئه‌ی په‌روه‌ردگار! نزاكه‌م گیرابكه‌..

گوتی: وه‌ڵڵاهی دوای ئامۆژگاری ئه‌و خوشكه‌ به‌رده‌وام له‌ سوجده‌كانا له‌ فه‌رز و سوننه‌ته‌كانا له‌پێش سه‌لام دانه‌ودا و هه‌موو ئه‌و كاتانه‌ی ئومێدی دوعا گیرابوونیان تیایه‌ ئه‌و دوعایه‌ ده‌خوێنم.. خوشكان وه‌ڵڵاهی ئێستا كچه‌كه‌م له‌ ئاماده‌ییه‌ له‌وكاته‌وه‌ ئه‌و دوعایه‌ ده‌خوێنم ئێستا ئه‌و بۆنوێژ خه‌به‌رمان ده‌كاته‌وه‌ و بییرمان ده‌خاته‌وه‌، براكانیشی سوپاس بۆ خوا هه‌موویان سوورن له‌سه‌ر نوێژ، ته‌نانه‌ت كه‌ دایكیشم هات بۆ ماڵمان و سه‌ردانی كردین، له‌لام مایه‌وه‌و شه‌ولای ئێمه‌ خه‌وت ئه‌و حاڵه‌ی كچه‌كه‌م سه‌رنجی راكێشا كه‌ خۆی هه‌ڵده‌ستێ، و به‌سه‌رمانه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێت و بۆ نوێژ خه‌به‌رمان ده‌كاته‌وه‌!!

ده‌زانم كه‌ ئێوه‌ش ئاره‌زومه‌ندن ئه‌و دوعایه‌ بزانن ئه‌و دوعایه‌ دوعاكه‌ی حه‌زره‌تی ئیبراهیمه‌ كه‌ له‌ خوا پاڕایه‌وه‌و خوا له‌ سووره‌تی ئیبراهیما بۆمان باس ده‌كات كه‌ فه‌رمووی: " رَبِّ اجْعَلْنِي مُقِيمَ الصَّلاةِ وَمِن ذُرِّيَّتِي رَبَّنَا وَتَقَبَّلْ دُعَاءِ ﴿ابراهیم:٤٠﴾ " ئه‌ی په‌روه‌ردگار ! خۆم و نه‌وه‌كانم بكه‌ به‌وكه‌سانه‌ی نوێژ ده‌كه‌ن و به‌رێك و پێكی ئه‌نجامی ده‌ده‌ن. ئه‌ی په‌روه‌ردگار! نزاكه‌م
گیرابكه
======================================================
خۆ ڕاگرتن
======
كه‌پێش بینى ناكرێت ڕابوه‌ستێت ته‌نها له‌به‌ر ئه‌و چوار پایه‌ نه‌بێت،ئه‌و چوار پایه‌ش ئه‌بێت به‌هۆكاری دامه‌زراوه‌ی مرۆڤه‌كان له‌سه‌ر جوانترین ره‌وشت كه‌ ئه‌مانه‌ن
(الصبر،العفة،الشجاعة،العد� �)

خۆڕاگرتن،پاك داوێنى ،ئازاو لێهاتوو،دادپه‌روه‌ر

الصبر:واته‌ خۆراگرتن له‌كاتى رووداوه‌كاندا،وه‌ك ڕق هه‌ڵسان.. گه‌ر به‌خۆراگرتن به‌رگری لێنه‌كرێ وه‌ك ئاگرێك وایه‌ چه‌نده‌ها شێون بداته‌ به‌رهه‌زاران گیانله‌به‌رى بێتاوان بسوتێنێ وه‌ك به‌چاوى خۆمان ڕق هه‌ڵسانى سته‌مكارانى بێ به‌زه‌یی سه‌ركرده‌ى عێراقمان بینی گازى كیمیاویان ڕشت به‌سه‌رشارى (هه‌ڵه‌بجه‌) و چه‌نده‌ها دێی (قه‌ره‌داغ) و شوێن و جێگاكانى ترى كوردستانداكه‌ بوو به‌هۆی شه‌هیدبوونى زیاتر له‌(5000) كه‌سی بێ تاوان و خاوه‌ن ئیمان و موسڵمان

العفه‌:جا بۆ ئه‌وه‌ى مرۆڤ پاك داوێن بێت پێویستى به‌خۆپاراستن هه‌یه‌ له‌وشتانه‌ى مه‌ئه‌بن به‌هۆی كه‌م كردنه‌وه‌ى نرخ و به‌هاى مرۆڤه‌كان له‌كردار و گوفتاردا،وه‌ چاكترین شتێمیش بۆ ڕێگاگرتن له‌كردار و گوفتاری خراپ و ناره‌وا وشه‌رم و حه‌یایه‌،كه‌چاوه‌ڕوانى هه‌موو چاكه‌یه‌كى لێئه‌كرێت، وه‌ مرۆڤ دوور ئه‌خاته‌وه‌ له‌هه‌موو شتێكى به‌دڕه‌وشتى و قێزه‌ون و بێ شه‌رمى وه‌ به‌رگری له‌مرۆڤ ئه‌كات

الشجاعه‌:جوانترین واتا و مانا بۆ مرۆڤى ئازا و لێ هاتوو ئه‌و پێناسه‌یه‌ كه‌ خۆشه‌ویستمان پێغه‌مبه‌ر(صلى الله علیه‌وسلم)ئه‌یكات و ده‌فه‌رموێت(لَيسَ الشَديدُ بالصرعة إنما الشَديدُ الذي يَملِكُ نَفسَهُ عندَ الغَضَبِ)رواه‌ البخارى(5649)
واته‌ ئازا كه‌سێك نییه‌ به‌ربه‌ره‌كانێ ی خه‌ڵكى بكات به‌ڵكو ئازاترین كه‌س ئه‌وه‌یه‌ له‌كاتى رق هه‌ڵسانا سه‌رئه‌كه‌وێت به‌سه‌ر نه‌فسی خۆیا و كپی ئه‌كاته‌وه
‌
العدل:دادپه‌روه‌رى مرۆڤه‌كان رام ئه‌هێنێت له‌سه‌ر میانڕه‌وى،وه‌ هانى مرۆڤ ئه‌دات بۆ ژیانێكى ناوه‌ندى دوورى ئه‌خاته‌وه‌ له‌(الافراط والتفريط)واته‌:شته‌كان وه‌ك خۆی وا ئه‌ڵێت به‌بێ زیاده‌ ره‌وی و به‌بێ كه‌مكردنه‌وه‌،وه‌ بۆ پێناسه‌یه‌كى رونتر له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كه‌چۆن دادپه‌روه‌رى له‌خۆماندا به‌رجه‌سته‌ بكه‌ین فه‌رمووده‌یه‌كى پێغه‌مبه‌ر شیاوه‌ (صلى الله علیه‌وسلم) كه‌ ده‌فه‌رموێت(عَن أنَس عَن النبي(صلى الله عليه وسلم)قال لايؤمن أحَدُكُم حَتى يُحِب لأخِيهِ مايُحِبُ لِنَفسِهِ)رواه‌ البخاری (12)
واته‌:ئه‌نه‌س(ره‌زاى خواى لێبێت)ئه‌ڵێت: پێغه‌مبه‌ر(صلى الله علیه‌وسلم)ده‌فه‌رموێت:ئی� �انى ته‌واو(دامه‌زراو)نابێت هیچ كه‌س له‌ ئێوه‌ تاكو بۆ خۆى پێی خۆشه‌ بۆ براكه‌شی پێی خۆش نه‌بێت گه‌ر بێت و ته‌نها ئه‌م فه‌رمووده‌یه‌ی پێغه‌مبه‌ر(صلى الله علیه‌وسلم) بكرێت به‌ده‌ستور و یاسا وه‌ پێویست بكرێت له‌سه‌رجه‌م مرۆڤایه‌تى ئه‌وه‌ى ناكۆكى و دووبه‌ره‌كى بێت له‌دونیادا نه‌ئه‌ما و كه‌س له‌كه‌س نه‌ئه‌كه‌وت وه‌ دنه‌نیا ئه‌بوو به‌ماستى مه‌یوو..گه‌ر به‌وردى سه‌رنجى فه‌رمووده‌كه‌ بده‌یت هه‌رچی خۆت به‌لاته‌وه‌ ناخۆشه‌،بۆ كه‌سانى تریش به‌وێنه‌ى خۆت به‌ ناخۆشی بزانیت یان هه‌رچی بۆ خۆت چاكه‌ و خۆشه‌ بۆ كه‌سانى تریش به‌چاك و ڕه‌وانى بزانیت،چۆن له‌وهه‌وڵی ئه‌وه‌داى بۆ به‌ده‌ستهێنانى چاكه‌ و قازانج بۆ خۆت،وه‌ دوورخستنه‌وه‌ى هه‌موو خراپه‌ و زه‌ره‌رێك له‌خۆت به‌هه‌مان شێوه‌ بۆ خه‌ڵكانى تریش وابێت،ئه‌و كاته‌ هه‌موو كه‌سێك به‌دڵى فراوانه‌وه‌ وه‌ك برا له‌كه‌ڵ یه‌ك ده‌ژی و هیچ گیرو گرفتی نامێنێت
جا وه‌ختێك خه‌ڵكى ئه‌گات به‌وپله‌وپایه‌یه‌ كه‌قازانج و زه‌ره‌رى خه‌ڵك به‌قازانج و زه‌ره‌ى خۆی بزانێت..
=======================================================
بۆ تۆ خوشكی خۆم
=========
خوشكی ڕۆژووانم ئاگاداری تـاوان و سەرپێچیەكان به و لە یادت نەچێت كە... !!‏
خوشكە ژیرەكەم: زۆرن ئەو ووتە و باسانەی كە ئاراستەی تۆی بەڕێز دەكرێن، و بەر گوێت دەكەون، ‏جارێك لەبواری بیروباوەڕ، و جارێكی تر لە بواری پەروەردەدا، یان لەبورای مافی ژن و مێردایەتی،... هتد ‏، بەڵام من ئەم جارەیان بەهۆی هاتنی مانگی پیرۆزی ڕەمەزان دەمەوێت چەند ووتە و ‏ئامۆژگاریەكت پێشكەش بكەم... ووتە و ئامۆژگاریەكان ووتەی كەسێكی دڵسۆزە بەرامبەر بە خوشكی ‏خۆی و كەسێك كە لەدواڕۆژی بەرامبەرەكەی دەترسێت و هەموو خێر و چاكە و خۆشیەكی بۆ دەوێ‌، بۆیە ‏داواكارم بەگوێ‌ دڵا گوێبیستیان بێت و لە ژیانی ڕۆژانەتدا پیادەیان بكەیت و ڕەچاویان بكەی، بۆ ئەوەی ‏بەهۆیانەوە ـ بە ویست و پشتیوانی خوای پەروەردگار ـ سەركەوتوو و سەرفرازی دونیا و دواڕۆژ بێت.‏ ئامۆژگاریەكانیشم: ئاگاداركردنەوەی تۆی گوێڕایەڵە لە تاوان و سەرپێچیانەی كە ڕەنكە لەم مانگە ‏پیرۆزەدا تووشت ببن، و چەند یاد خستنەوەیەكی تۆی بەڕێزە.‏ چونكە چاكی و تەندروستی تۆی ئافرەت چاكی و تەندروستی تاك و كۆمەڵگای موسڵمانە... ئەی ‏نەتزانیوە: دایكان و خوشكان بەشێكی بنەڕەتی كۆمەڵگان ؟!‏ وە ئایا ئاشكرای بەڕێزتان نیە كە كچانی موسڵمان و هاوسەری پیاوان هەر لە ئافرەتانن ؟!‏ و خوشكانی باوكان و دایكانی بەڕێزیشمان هەر لە وانن ؟!‏ وە ئەوەش ڕوونە لەلات كە ئافرەتان نیوەی كۆمەڵگان و ئەو نیوەكەی تریش هەر لەوان دەبن ؟ جا ئیتر چۆن دەبێت موسڵمان حەز لە خێر و چاكەیان نەكات ؟! و ئومێدی سەرفرازیانی نەبێت

له وانه :

1- خؤت دابؤشه خؤت وموسولمانان كوناهبار مه كه

2- زمانت له غه يبه ت و قسه ى ناشيرين بباريزه

3-صوت زؤر به رز مه كه وه جونكه كاريكه رى خؤى هه يه
==========================================
سیفه‌ته‌كانی ئافرتی ره‌سه‌ن
===============

خوای گەورە دەفەرموێ:{وَعِنْدَهُمْ قَاصِرَاتُ الطَّرْفِ عِينٌ} الصافات: 48
واتە: ژنانى چاو كەژاڵ و چاودرشت و جوانیان لەلایە كە تەنیا ئەویندارى مێردەكانى خۆیانن.
ئەم ئایەتە كە دو ئایەتەكەی بە دوادا دێن باسی حۆریەكانی بەهەشت دەكات، دەتوانرێ بۆ ناسینی هەندێ سیفاتی ئافرەتی چاك سودی لێ وەربگیرێ كە بریتین لە:
یەكەم: ژن تەنها چاوی ببڕێتە مێردەكەی لەبەر خۆشەویستی مێردەكەی و رەزای بون بەو، جا با چاوی بۆ لای كەسی تر نەگێڕێ.
دوەم: { مَّقْصُورَاتٌ فِي الْخِيَامِ} واتە لێیان قەدەغەیە كە جوانی و رازاوەیى یان بۆ غەیری مێردەكانیان بێت، جا دەبێ ئەم رازاوەیی تەنها بۆ مێردەكانیان بێت و لە ماڵەوەیان دەرنەچن، تەنها ئەوانیان بوێ.
سێیەم: لە سیفەتەكانی ژنى بەهەشتى ئەوەیە كە پاك كراوەتەوە لە وەسوەسەی شەیتان وە ناو سكیان پاك كردۆتەوە لە غیرە و ئازاردانی مێردەكانیان، خوای گەورە لە چەند ئایەتێكدا باسی ئەو ئافرەتە چاكانە دەكات:
{حُورٌ مَّقْصُورَاتٌ فِي الْخِيَامِ} الرحمن: 71
[وَلَهُمْ فِيهَا أَزْوَاجٌ مُّطَهَّرَةٌ وَهُمْ فِيهَا خَالِدُونَ] البقرة:25
واتە: ژنەكانیان لەوآ زۆر پاك و خاوێنن، تاهەتایەش هەر لە بەهەشت دەمێنن.
[ فَالصَّالِحَاتُ قَانِتَاتٌ حَافِظَاتٌ لِّلْغَيْبِ بِمَا حَفِظَ اللّهُ] النساء:34 واتە: ئافرەتە چاكەكان وەك ئیبن عەبباس و غەیری ئەو گوتویەتی: ئەوانەن كە گوآرایەڵی مێردەكانیانن و لە كاتی ئامادە نەبونی مێرد لە ماڵەوە پارێزگاری لە ماڵ و نەفسی خۆی دەكات و مافەكانی دەپارێزێ.
{عَسَى رَبُّهُ إِن طَلَّقَكُنَّ أَن يُبْدِلَهُ أَزْوَاجًا خَيْرًا مِّنكُنَّ مُسْلِمَاتٍ مُّؤْمِنَاتٍ قَانِتَاتٍ تَائِبَاتٍ عَابِدَاتٍ سَائِحَاتٍ ثَيِّبَاتٍ وَأَبْكَارًا} التحريم:5
ئەم ئایەتە لەسەر خێزانەكانی پێغەمبەر دابەزی كە دەفەرموێ: گەر ئێوە تەڵاق بدات ئەوا تكا وایە كە خوای گەورە بە ژنی تر تۆڵەی بۆ بكاتەوە كە لە ئێوە باشتر بن و كە ئەم سیفەتانەیان هەبێت: (كە مسوڵمان و بڕوادار و گوێ رایەڵ و تەوبەكار و خواپەرست و بەڕۆژو بن، جا چ بێوەژن بن یان كچ).
{إِنَّ الْمُسْلِمِينَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْقَانِتِينَ وَالْقَانِتَاتِ وَالصَّادِقِينَ وَالصَّادِقَاتِ وَالصَّابِرِينَ وَالصَّابِرَاتِ وَالْخَاشِعِينَ وَالْخَاشِعَاتِ وَالْمُتَصَدِّقِينَ وَالْمُتَصَدِّقَاتِ وَالصَّائِمِينَ وَالصَّائِمَاتِ وَالْحَافِظِينَ فُرُوجَهُمْ وَالْحَافِظَاتِ وَالذَّاكِرِينَ اللَّهَ كَثِيرًا وَالذَّاكِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُم مَّغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا} الأحزاب:35
واتە: پیاوو ژنى مسوڵمان و پیاوو ژنى بڕوادار و پیاوو ژنى فەرمانبەر و پیاوو ژنى قسەڕاست و پیاوو ژنى خۆڕاگر و پیاوو ژنى بێ فیز و خۆ بە زل نەزان و پیاوو ژنى سەدەقەدەر و پیاوو ژنى رۆژوەوان و پیاوو ژنى ناموس پارێز و پیاوو ژنێ كە زۆر یادى خوا دەكەن، لەخوداوە لێخۆشبون و پاداشێكى گەورەیان بۆ دنراوە.
پێغەمبەرصلى الله عليه وسلم فەرمویەتی: ((ألا أخبركم بخير نساءكم في الجنة؟ قلنا: بلى يا رسول الله، قال: كل ودود ولود، إذا غضب زوجها قالت: هذه يدي في يدك لا أكتحل بغمص حتى ترضى!!)) رواه الطبراني (حديث صحيح).
واتە: پێتان ڕابگەیەنم باشترین ئافرەتانتان لە بەهەشتدا كێ یە‌؟ گوتمان: بەڵێ ئەی پێغەمبەری خوا، فەرموی: هەمو ئافرەتێكی كە مەحبوب بێت و منداڵی ببێت، گەر مێردەكەی توڕە بو بڵێ: ئەوە دەستم لە دەستت دایە، كل لە چاوم ناكەم بە نوقاوی (واتە ناخەوم) هەتا وەكو رازی نەبیت. (1)
هەروا دەفەرموێ: ((ما استفاد المؤمن بعد تقوى الله، خيراً له من زوجة صالحة، إن أمرها أطاعته، وإن نظر اليها سرته، وإن أقسم عليها أبرته، وإن غاب عنها نصحته في نفسها وماله)). رواه البخاري.
واتە: مرۆڤی بڕوادار لە پاش ترسان لە خوا هیچ خێرێكی وەك هاوسەرێكی چاك بەدەست نەهێناوە، گەر فەرمانی پێكرد گوێ رایەڵی دەكات، گەر تەماشای كرد دڵی خۆش دەكات، گەر سوێندی لەسەر خوارد دەیگەیەنێتە جێ، گەر لێی دور كەوتەوە و چوە سەفەرێك ئامۆژگارى دەكات بە پارێزگاری كردنی ماڵی و نەفسی.
=============================================
ئه‌و ئافره‌تانه‌ی خودا ریزی گرتون
==============


خوشكی موسڵمانم ئەمانەی خوارەوە چەند جۆرە ئافرەتێكن كە هەندێك سیفەت و ئاكاریان تێدایە، بەهۆیانەوە خوای بەرز و بڵند خۆشیانی دەوێت و لێیان ڕازییە، ئەوەش لە ژێر ڕووناكی قورئانی پیرۆز و سوننەتەكانی پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم، بەهیوای ئەوەی كە خوشكانمان لەخۆیاندا بەرجەستەی بكەن بۆ ئەوەی ببن بە خۆشەویستی پەروەردگاریان، ئەوانەش:
[ ئافرەتی خۆپارێز و لەخوا ترس (المرأة التقية) ]
خوای بڵند و باڵادەست فەرموویەتی: [ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ ] (آل عمران: 76)، واتە: بەڕاستی خوای پەروەردگار كەسانی لە خواترسی خۆشدەوێت.
لە خوا ترسیش ئەوەیە كە (طلق) ی كوڕی (حبیب) فەرموویەتی: " العمل بطاعة الله، على نور من الله، رجاء ثواب الله، والحذر من معصية الله، على نورٍ من الله، مخافة عقاب الله "، واتە: گوێڕایەڵی كردنە بۆ پەروەردگار، لە سەر ڕووناكیەك كە لەلای خواوە هاتبێت، بە ئومێدی پاداشت لەخواوە، وە وریا و بەئاگابوونە لە سەرپێچی خوای پەروەردگار، لە سەر ڕووناكیەك كە لەلای خواوە هاتبێت، لە ترسی سزای خواوە.
[ ئافرەتی خۆپاكرِاگر لە رِووكەش و دەروونـدا (المرأة النقية) ]
خوای گەورە فەرموویەتی: [ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ ] (البقرة: 222)، واتە: خوای پەروەردگار كەسانی تۆبەكار و خۆپاكڕاگرانی خۆش دەوێت.
وە ئەو پاكڕاگریەش پێش هەموو شتێ‌ پاكڕاگرتنی دەروونە لە غەش و حەسوودی و خۆ بەزلزانین و غرور و بەرزبونەوە لە زەویدا، پاشان و دوای ئەوە پاكێتی جەستەیە، چونكە خوای باڵادەست جوانە و جوانیشی خۆشدەوێت.
[ئافرەتی تۆبەكار (المرأة التائبة)]
خوای پەروەردگار فەرموویەتی: [ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ ] (البقرة: 222)، واتە: بە ڕاستی خوای پەروەردگار ئەو كەسانەی خۆش دەوێت كە تەوبە دەكەن و دەگەڕێنەوە بۆلای و هەروەها ئەو كەسانەش كە پاكن.
تەوبەش گەڕانەوەیە لەوەی كەخوای گەورە پێی ناخۆشە بۆ ئەوەی كە پێی خۆشە، ئەمەش یەكێكە لە بەرزترین پلە و پایەكانی مرۆڤ كە پێویستی پێیەتی لە ڕێرەوی بۆلای خوا، خوای گەورە فەرموویەتی: [ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ] (النور: 31)، واتە: ئەی ئیمان داران هەمووتان تەوبە بكەن و بگەڕێنەوە بۆلای خوا، بەڵكو سەرفراز بن.
[ ئافرەتی دادوەر (المرأة المقسطة) ]
خوای پەروەردگـار فـەرموویەتی: [ وَأَقْسِطُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ ] (الحجرات: 9)، واتە: دادوەر بن چونكە بەڕاستی خوای پەروەردگار دادوەرانی خۆش ئەوێت.
(قسط) یش، واتە: عەدالەت و دادوەرێتی، پێغەمبەری خوا صلى الله عليه وسلم فەرموویەتی: " إن المقسطين عند الله على منابر من نور: الذين يعدلون في حكمهم وأهليهم ومـا ولُوا " (رواه مسلم)، واتە: دادوەران لەلای خودا لەسەر مینبەری نوورینن، ئەوانەی كە دادوەرن لە حوكمەكانیاندا و لە كەس و كار و ژێر دەستەكانیان
===============================================
سزاى ئه‌و كه‌سانه‌ی نوێژ دوا ئه‌خه‌ن یان نوێژ ناكه‌ن بیبینن!
========================

سزاى ئه‌و كه‌سانه‌ی نوێژ دوا ئه‌خه‌ن یان نوێژ ناكه‌ن بیبینن!



سزاى ئه‌وكه‌سه‌ى كه‌ سسته‌ له‌نوێژكردندا ئيمامى زه‌هاوى له‌ (الكتاب الكبير)دا ئاماژه‌ى به‌چه‌ند سزايه‌ك كردووه‌ بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ى كه‌ له‌نوێژه‌كانياندا سست وته‌مه‌ڵن..
…
• پێنج سزا له‌ دونيادا:

1. به‌ره‌كه‌ت له‌ته‌مه‌نيدا نامێنێت.
2. نور له‌ده‌مو چاويدا نابينرێت.
3. هه‌موو كرده‌وه‌كانى بێ پاداشت ده‌بن.
4. دوعاى لێوه‌رناگيرێت.
5. پياو چاكان دوعاى خێرى بۆ ناكه‌ن.

• سێ سزا له‌سه‌ره‌مه‌رگدا:

1. به‌بێ كه‌س و زه‌ليلى ده‌مرێت.
2. به‌برسێتى ده‌مرێت.
3. به‌تينوێتى ده‌مرێت.

• سێ سزا له‌ناو گۆڕدا:

1. گۆڕه‌كه‌ى زۆر ته‌سك ده‌بێته‌وه‌ تاپه‌راسوه‌كانى تێك ده‌شكێت.
2. ئاگر به‌ر ده‌بێته‌ گۆره‌كه‌ى.
3. مارێكى بۆ دێت به‌ناوى (سجاع الاقرع)ه‌ لێيده‌دات بۆ هه‌ر نوێژێك كه‌نه‌يكردوه‌,بۆ ماوه‌ى نێوان ئه‌و نوێژه‌ بۆ نوێژێكى دواى ئه‌و,هه‌ر كاتێك پێيدا ده‌ كێشێت حه‌فتا باڵ به‌ناخى زه‌ويدا ڕۆده‌چێت

• سێ سزا له‌قيامه‌تدا:
1. فريشته‌يه‌كى بۆ دێت به‌ده‌مدا ڕايده‌كێشێت .
2. خواى گه‌وره‌ به‌ده‌موچاوێكى توڕه‌وه‌ سه‌يرى ده‌كات,له‌ترسا گۆشتى ده‌موچاوى داده‌ ماڵرێت و لێى ده‌بێته‌وه‌.
3. خواى گه‌وره‌ لێپرسينه‌وه‌يه‌كى توندى له‌گه‌ڵدا ده‌كات وفه‌رمان ده‌كات بيخه‌نه‌ خراپترين شوێنه‌وه‌ له‌ئاگردا.

ئه‌گه‌ر سزاى كه‌سێكى ته‌مه‌ڵ له‌نوێژه‌كانيدا به‌م جۆره‌ بێت ئايا سزاى كه‌سێك كه‌ نوێژ نه‌كات چۆن ده‌بێت؟ كه‌واته‌ باهه‌موومان ئاگادارى نوێژه‌كانمان بين له‌هه‌ر شوێن وبارو دۆخێكدا بين ,
خواى گه‌وره‌ ده‌فه‌رموێت … إِنَّ الصَّلاَةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَابًا مَّوْقُوتًا) النساء ئايه‌تي‌ 103
كه‌واته‌ باله‌وكاتانه‌دا كه‌بۆ نوێژه‌كان دياريكراون نوێژه‌كانمان ئه‌نجام بده‌ين نه‌ك دوايبخه‌ين
============================================
ڕێگاكانی به‌خته‌وه‌ری
=========
بسم الله الرحمن الرحيم
كەسانێك هەن زۆر عەوداڵ و شەیدای ڕێگای بەختەوەرین،تامەزرۆی ئاسوودەیی ڕۆح و دڵ و دەرونیانن لەوانەیە هەوڵی زۆریشیان دابێ‌ بۆ بەدەست هێنان و گەیشتن بەو ئامانجە بەڵام دەبینی تا ئێستا پێی نەگەیشتووە وە ڕێگاكەی نەدۆزیوەتەوە.
دیارە بەختەوەری دوو جۆری هەیە لەوانە:
[1- بەختەوەری وەهمییەكان:]
أ‌- كۆكردنەوەی ماڵ و سامان،هەیە بەختەوەری خۆی لە ماڵێكی زۆرو سەروەت و سامانێكی نەبڕاوە دەبینێت.
ب‌- مەنسەب و گەورەیی،پلە بەرزی بڕوانامەو،...هتد.ئەمانەش ئەو بەختەوەرییە دروست ناكەن وەكو یەكێك لەو ئافرەتانەی باسی خۆی دەكات و دەڵێ:هەموو ئاواتم ئەوە بوو پێم بڵێن دكتۆرە!دوای چەند ساڵ..ئێستا پەرۆشی لە باوەش گرتنی یەك منداڵم،منداڵێك پێم بڵێ‌ دایە!!
ج- ناوبانگی و شوهرەت
بەڵام لەبنەڕەتدا هەرگیز ئەم شتانە خۆشی و بەختەوەری ڕاستەقینە نادەن بە مرۆڤ بەڵكو زۆر جار دەبێتە فیتنەو سەری لەسەر دەنێتەوە ئەو كەسە.
[2-بەختەوەری رِاستەقینە:]
بەختەوەری ڕاستەقینە ئەو بەختەوەرییەیە كەبەڕاستی لەژێر سێبەری ئەو ئیسلامەدا بیت و بەندایەتی بۆ خوای گەورە بكەیت، فەرمانەكانی جێ بەجێ بكەیت و لە نەهییەكانی بەدوور بكەوییەوە چونكە ئەو خالقی ئێمەیە دروستی كردووین ئەزانێت دڵەكەی ئێمە پێویستی بە چییەو خۆراكی بۆ داناوە هەروەك خۆراكی بۆ جەستە داناوە:
1.بڕوابوون بەخوای گەورەو كردنی كردەوەی چاك
2.نوێژ كردن
3.خوێندنەوەی قورئانی پیرۆز
4.زیكر كردنی خوای گەورە
5.بڕوا بوون بەقەزاو قەدەری خوا
6.چاكە كردن لەگەڵ خەڵكی
7.پشت كردنە دونیاو خۆشییە كاتییەكانی
8.هەڵگەڕانەوەو هەوڵدان بۆ قیامەت(دوا ڕۆژی نەبڕاوە)
9.هەڵبژاردنی هاوڕێی چاك
10.كۆچ كردن لە گوناهو تاوان.
========================================
بۆچی دوعامان قه‌بوڵ نابێت....؟
=============
ڕۆژیک پیاوێک به‌ إبراهیمی کوڕی أدهمی ووت: بۆچی ئه‌وه‌نده‌ دوعا ده‌که‌ینو ده‌پاڕێینه‌وه‌ له‌به‌ر خوا، هیچ دوعامان قه‌بوڵ نابێت؟ إبراهیم پێی ووت له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئێوه‌ دڵتان به‌نده‌ به‌ 10 شت:

١- خوداتان ناسی به‌لآم گوێڕایه‌ڵی ناکه‌ن.
٢- پێغه‌مبه‌رتان ناسی (درودي خواي له‌سه‌ر بيَت) به‌لآم شوێن ڕێبازه‌که‌ی ناکه‌ون.
٣- قورئانتان زانیو شاره‌زای بوون به‌لآم کاری پێ ناکه‌ن.
٤- نیعمه‌ته‌کانی خواتان چه‌شت به‌لآم سوپاسی خوا ناکه‌ن له‌سه‌ری.
٥- زانیتان که‌ به‌هه‌شت هه‌یه‌، داواتان نه‌کرد له‌ خوا.
٦- زانیتان که‌ ئاگری دۆزه‌خ هه‌یه‌ ڕاتان نه‌کرد له‌ به‌ری.
٧- شه‌یتانتان ناسی که‌ دوژمنتانه‌ به‌لآم دوژمنایه‌تیتان نه‌کردو شوێنی که‌وتن.
٨- باوه‌ڕتان هێنا که‌ مردن هه‌یه‌، خۆتان بۆی ئاماده‌ نه‌کرد.
٩- مردووه‌کانتان ناشتن ئامۆژگاریتان لێ وه‌رنه‌گرتن.
١٠- عه‌یبه‌کانتان شارده‌وه‌ خۆتان سه‌رقاڵ کرد به‌ عه‌یبی خه‌ڵک.
==========================================
ئه‌م دوا وته‌یه‌ به‌نرخه‌
==========

كاتێك یه‌كێك له‌ خزم و كه‌س و نزیكمان ده‌مرێت و ماڵئاوایی له‌ژیانی دونیا ده‌كات ئه‌وه‌ی به‌لامانه‌وه‌ گرنگه‌ و لئ ی ده‌گێڕینه‌وه‌ ئه‌م دوا ساته‌یه‌ كه‌ له‌گه‌ڵی گفتوگۆمان كردووه‌،به‌تایبه‌تی دوا ووته‌ی به‌وه‌ی كه‌ ده‌ڵێیندوا ووته‌ی ئه‌مه‌ بوو كه‌ كردی له‌گه‌ڵماندا...)یاخود یه‌كێك سه‌فه‌ر ده‌كات له‌دوا دیداردا هه‌ر دوا ووته‌ی لێ ده‌گێڕینه‌وه‌،
ئه‌مه‌ به‌لای كه‌سه‌كانه‌وه‌ زۆر گرنگه‌ و بایه‌خی پێ ده‌ده‌رێت بۆیه‌ ده‌بینین تا ماوه‌یه‌كی زۆر ئه‌مه‌ ده‌گوترێته‌وه‌ لای ئه‌و كه‌سانه‌وه‌،
كه‌چی لای خوای میهره‌بان ئه‌م دوا وته‌یه‌ ئه‌مه‌یه‌ كه‌ كه‌سێك ووشه‌ی(لا إله إلا الله) دوا ووته‌ی بێت،
هه‌روه‌كو خۆشه‌ویستمان حه‌زره‌تی پێغه‌مبه‌رگیان(صلی الله علیه وسلم)ده‌فه‌رموێتمن كان آخر كلامه لا إله إلا الله دخل الجنه‌).
واته‌هه‌ر كه‌سێك دوا ووته‌ی(لا إله إلا الله)بێت ئه‌وا ده‌چێته‌ به‌هه‌شته‌وه‌.).
بۆیه‌ زۆر گرنگه‌ ئێمه‌ی موسوڵمان هه‌رده‌م له‌خه‌می ئه‌وه‌ دابین كه‌ كارو كرده‌وه‌مان به‌پێ ی ویستی ئه‌م ووته‌ پیرۆزه‌ بێت،
هه‌روه‌ها زیكری به‌رده‌وامی سه‌ر زارمان(لا إله إلا الله) بێت بۆ ئه‌وه‌ی بتوانین له‌ دوا ساته‌كانی ماڵئاوایی ژیانی دونیاماندا
ئه‌م ڕسته‌یه‌ به‌ئاسانی بێته‌ سه‌ر زارمان و بیڵێینه‌وه‌...

خواگیان له‌ساتی سه‌ره‌مه‌رگماندا ئه‌م ووته‌یه‌ زۆر به‌ئاسانی به‌نسیبمان بكات..امین یارب...

 

 

 



نزا كردن و پارانه‌وه‌
=========


1. {اللهم صيبا هنيئا}
دوعاى باران بارين

2.{اللهم أذهب عني الهم والحزن}
دوعاى خه م

3.{اللهم اعف عني فإنك عفوكريم}
دوعاى داواى ليخوش بون وليبردن

4.{اللهم سهل لي سؤال العذاب القبر}
دوعاى ناو قه بر

5.{اللهم كما حسنت خلقي فحسن خلقي}
دوعاى رةوشت جوانى

6.{اللهم اغفر لي ذنوبي وخطاياي كلها}
دوعاى گوناهكاران

7.{اللهم لا تحر منا اجره ولا تضلنا بعده}
بيبه ش نه بون له پاداشت له دواى مردوو

8.{اللهم للك صمت وعلى رزقك فطرت}
دوعاى به ربانگ

9.{اللهم إني أسألك العافية في الدنيا والآخرة}
دوعاى ليخوش بوون لة دونيا و دواروژ

10.{اللهم لك الحمد كالذي نقول وخير مما نقول}
دوعاى سوپاس كردنى خوا له قسه ى خير

11.{ اللهم اغسلنى من خطاياى بالثلج والماء والبرد}
دوعاى شوشتنه وه ى تاوان بة ئاوى به فرو باران و ته زره

12.{اللهم إني أسألك الهدى والتقى والعفاف والغنى}
دوعاى ده وله مه ندى

13.{اللهم يا مثبة القلوب ثبت قلوبنا على طاعتك}
دوعاى داواى دامه زرانى دل له سه ر خوا په رستى

14.{اللهم إنا نسألك قلوبا أواهة مخبتة منيبة في سبيلك}
دوعاى دل سافى

15.{اللهم أعضم لي نورا وأعطني نورا واجعل لي نورا}
دوعاى روناك كردنى ده رون

16.{اللهم إني أسألك العفة والعافية في دنياي وديني وأهلي ومالي}
دوعاى داواكردنى پاكى له دونياو له دواروژ

17.{اللهم إني أعوذ بوجهك الكريم واسمك الأعظم من الكفر والفقر}
دوعاى پارانه وه به ناو سيفه ته كانى خواى گه وره

18.{اللهم إني أعوذ بك من فتنة النساء وأعوذ بك من عذاب القبر}
دوعاى له فيتنه ى ژنان وعه زابى قه بر

19.{اللهم إني أعوذ بك من الفقر والذلة وأعوذ بك من أن أظلم أو أظلم}
دوعاى خوپاراستن له زالَم

20.{اللهم اجعل سريرتي خيرا من علانيتي واجعل علانيتي صالحة}
دوعاى ريا

21.{اللهم إني ضعيف فقوني وإني ذليل فأعزني وإني فقير فارزقني}
دوعاى بي تاوانى و رزق و روزى

22.{اللهم هذا الدعاء وعليك الإجابة وهذا الجهد وعليك التكلان}
داواى قبول كردنى دوعا

23.{اللهم اجعلنا شاكرين لنعمتك مثنين بها قابلين لها وأتمها علينا}
دوعاى شوكرانه كردن

24.{اللهم استرعوراتي وآمن روعاتي واقض عني ديني}
دوعاى قه رز دانه وه و پاراستنى ناموس

25.{اللهم إني أسألك العفو والعافية في ديني ودنياي وأهلي ومالي}
دوعاى پاراستنى مال و مندال

26.{اللهم اجعل أوسع رزقك علي عند كبر سني وانقطاع عمري}
دوعاى داواى رزق ليَكردن

27.{اللهم اجعلني أعظم شكرك ذكرك وأتبع نصيحتك وأحفظ وصيتك}
دوعاى داواى يارمه تى بو خوا په رستى وفه رمانه كانى

28.{اللهم عافني في بدني اللهم عافني في سمعي اللهم عافني في بصري}
دوعا ريگاى مزگه وت

29.{اللهم إني أسألك عيشة نقية وميتة سوية ومرداًغيرمخزي ولا فاضح}
دوعا كردنى ژيان خوشى

30.{اللهم مغفرتك أوسع من ذنوبي ورحمتك أرجي عندي من عملي}
دوعاى به خشنده ى خوا به رامبه ر به نده كانى

31.{اللهم إنا نستعينك ونستغفرك ولانكفرك ونئومن بك ونخلع من يفجرك}
دوعاى يارمه تى له خوا

32.{اللهم إني أسألك الصحة والعافية والأمانة وحسن الخلق والرضا بالقدر}
دوعاى له ش ساغى

33.{اللهم لك صلاتي ونسكي ومحياي ومماتي وإليك مابي ولك رب تراثي}
دوعاى پارانه وه له خوا

34.{اللهم لك أسلمت وبك امنت وعليك توكلت وإليك أنبت وبك خاصمت}
دوعاى باوه ريكى پته و

35.{اللهم اغفر لحينا وميتنا وشاهدنا وغائبنا وصغيرنا وكبيرنا وذكرنا وانثانا}
دوعا بوو هه موو خه لــك

36.{اللهم من احييته منا فأحيه على الإسلام ومن توفيته منا فتوفه على الإمان}
دوعاى زيند و مردو

37.{اللهم اجعل خير عمري اخره وخير عملي خواتمه واجعل خير أيامي يوم ألقاك}
دواى خوش به ختى له دونياو قيامه ت

38.{اللهم إني أسألك نفساً مطمئنة تؤمن بلقائك وترضى بقضائك وتقنع بعطائك}
دوعاى باوه ردارى

39.{اللهم إني أسألك من خيرماتجيء به الرياح وأعوذبك من شر ماتجىء به الريح}
دوعاى با

40.{اللهم افتح مسامع قلبي لذكرك وارزقني طاعتك وطاعة رسولك وعملاً بكتابك}
دوعاى دلبه ندى به عيباده ت

41.{اللهم رب جبريل وميكائيل ورب إسرافيل أعوذ بك من حر النار وعذاب القبر}
دوعاى دوركه وتنه وه له عه زابى دوزه خ و قه بر

42.{اللهم إني أعوذبك من الكفر والفقراللهم إني أعوذبك من عذاب القبرلا إله إلا أنت}
دوعاى خۆ پاراستن له فه قير

43.{اللهم داوني بدوائك واشفني بشفائك اغنني بفضلك عمن سواك واحدر عني أذاك}
دوعاى شيفا بۆ گشت نه خوشيه ك

44.{اللهم إني أسألك التوفيق لمحابك من الأعمال وصدق التوكل عليك وحسن الظن بك}
دوعاى خوش به ختى

45.{اللهم إن قلوبنا وجوارحنا بيدك لم تملكنا منها شيئاً فإذا فعلت ذلك بهما فكن أنت وليهما}
دوعاى هه موو جموجۆلى بونه وه ر له ژير ده سةلاَتى خوايه

46.{اللهم إني أعوذ بك من غلبة الدين وغلبة العدو ومن بوار الأيم ومن فتنة المسيح الدجال}
دوعاى ساناكردن

47.{اللهم بارك لنا في أسماعنا وأبصارنا وقلوبنا وأزواجنا وذرياتنا وتب علينا إنك أنت التواب الحيم} دوعاى خيزان و مندالا له كاتى ركوع بردن

48.{اللهم إني أعوذ بعزتك لا إله إلا أنت أن تضلني أنت الحي الذي لا يموت والجن والإنس يموتون} دوعاى خۆَپاراستن به گه وراتى خوا

49.{اللهم إني أعوذبك من العجز والكسل والجبن والبخل والهرم والقسوة والغفلة والعيلة والذلة والمسكنة}
دوعاى خۆَپاراستن له هه موو شتيك

50.{ اللهم إنى ظلمت نفسى ظلما كثيرا ولايغفر الذنوب إلأ أنت فاغفر لى مغفرة من عندك وارحمنى إنك أنت الغفور الرحيم}
دوعاى سته مكردن له نه فسى خۆت

51.{اللهم أنعشني وأجبرني واهدنى لصالح الأعمال ولأخلاق إنه لايهدي لصالحها ولايصرف سئها إلاأنت}
دوعاى رى نمونى

52 .{اللهم إياك نعبدولك نصلي ونسجدوإليك نسعى ونحفد ترجورحمتك ونخشى عذابك الجدبالكفارولحق}
دوعا بۆ په رستنى خوا

53.{اللهم اغفر للمؤمنتن والمؤمنات والمسلمين والمسلمات وأصلح ذات بينهم وأاف بين قلوبهم واجعل في قلوبهم الإيمان والحكمة وثبتهم على ملة رسول الله}
دوعاى لى خوش بون بۆ ئيمانداران

54.{اللهم بك استعين وعليك أتوكل}
دوعاى په نا بۆ خوا بردن

55.{اللهم ذلل لي صعوية أمري وسهل على مشقة سفري وارزقنى من الخير اكثر مما أطلب واصرف عني كل شر رب اشرح لي صدري ويسر لي أمري}
دوعاى ساناكردنى كار

56.{اللهم إني أسألك صحة في إيمان وإيمانا في حسن خلق ونجاحا يتبعه فلاح ورحمة منك وعافية ومغفرة منك ورضوانا}
دوعاى ره وشت به رزى

57.{اللهم اشفى مرضانا وسلم احيا ئنا وانصرنا على اعدائنا يا من اسمه دواء وذكره شفاء اشفى مرض المسلمين يا شافى ياشافى انت الشافى}
دوعا بۆ نه خۆشى

58.{اللهم احفظني بالإسلام قائما واحفظني بالإسلام قاعدا واحفظني بالإسلام راقدا ولا تشمت بي عدوا ولا حاسدا}
دوعاى پاراستنى ئيسلامه تى

59.{اللهم إنا نسألك موجبات رحمتك وعزائم مغفرتك والسلامة من كل إثم والغنيمة من كل بر والفوز بالجنة والنجاة من النار}
دعاى جونه به هه شت ده رباز بون له ئاگرى دۆزه خ

60.{اللهم أمتعني بسمعي وبصري حتى تجعلهما الوارث مني وعافني في ديني وفي جسدي وانصرنا على من ظلمني حتى تريني فيه ثأري}
دوعاى بةخشينى توانا و خوشى

61.{اللهم إني أسألك من خير ما سألك به عبدك ونبيك محمد(صلى الله عليه وسلم) وأعوذبك من شر ما عاذ به عبدك ونبيك محمد(صلى الله عليه وسلم)}
دوعاى خيرو خۆَشى خۆ پاراستن له هه موو ناخۆَشيه ك

62.ھﻪركه سيك بيه ويت بجيته شوينى پيسايى كردن سوننه ته به لاقى ﭽﻪﭗ بلى
{بسم الله اللهم إنى أعوذ بك من الخبث والبائث}كه هاتيه دﻩرﻩوﻩ به لا قى راست بلى{غفرانك الحمد لله الذى أذهب عنى الأذى وعافانى}

63.سوننه ته له پاش ده ست نويژ ﮔرتن روله قيبله بكات بلى
{أشهدأن لا إله إلا الله وحده لاشريك له، وأشهد أن محمدا عبده ورسوله، اللهم اجعلنى من التوابين واجعلنى من المتطهرين، سبحانك اللهم وبحمدك أشهد أن لا إله إلا أنت أستغفرك وأتوب إليك}

64.سوارى سياره بووى سوننه ته بلى
{سبحان الذى سخر لنا هذا وما كنا اه مقرنين}

65.سونه ته كه ده ستت به نويژكردلة دواى الله أكبر يه كه م كرد نيه تت هينا ئةم دوعاية بكه ى
{وجهت وجهي للذى فطرالسموات والأرض حنيفاً مسلماً وما أنا من المشركين إن صلاتي ونسكى ومحياى ومماتى لله رب العالمين لاشريك له وبذلك أمرت وأنا من المسلمين}

66.له كاتى ﭽونه ناومزگه وت به لاقى راست سونه ته بلى
{بسم الله اللهم صل على محمد، اللهم افتح لى أبواب رحمتك}كه هاتيه ده ره وه به لاقى جه پ سوننه ته بلَى{بسم الله اللهم صل على محمد، اللهم إنى أسألك من فضلك}

67.دوعاي نه خۆش كه له ژياني بيزاره
{اللهم اغفر لي وارحمني والحقني بالرفيق الاعلى}

68.دوعاي ئه و كه سه ي كه كيشه ي به سه ر هاتووه
{انّا لله وانا اليه ِ راجِعون ,اجرني في مصيبتي واخلف لي خيرا منها}

69.دوعاي هيدايه ت دان
(اللهم اهدينا فمن هديت ,وعافينا في من عافيت وتولنا في من توليت , واقضي عنا شر ما قضيت )

70.دوعاي سه رداني قه بر
{السلام عليكم يا اهل الدِّيار من المؤمنين والمسلمين وانا ان شاء الله بكم لاحقون , اسال الله لي ولكم العافية }

71.دوعاي داواي جاكه
{اللهم اني اسالك خيرها واعوذ بك من شرها}

72.{اللهم اني اسالك خيرها وخير ما فيها وخير ما اَرسَلتَ به واعوذ بك من شرها وشر ما فيها وشر ما ارسلته به يا رب البيت المعمور ,,, امـــــــين}

73.وه رگرتني عيباده ته كانمان
{ربَّنا تقبَّل منا انك انت السميع العليم , ربنا واجعلنا مُسلمينَ لكَ ومِن ذُرِيَّتنا امة مسلمة لك وارنا مناسكنا وتب علينا انك انت تواب الرحيم} [ البقرة 127-128]

74.دوعاي ريگه بزرنه كردن
[ ربنا لا تُزع قُلُبنا بَعدَ اِذ هديتنا وهب لنا مِن لدنك رحمة انك انت الوهاب ] [ال عمران ]

75.دوعاي تۆبه كردن
[ ربنا ضلمنا انفسنا وان لم تغفر لنا وترحمنا لنكونن من الخسرين] (الاعراف 23)

76.دوعاي به خشيني صه برو ئارامي
[ ربنا افرغ عينا صبرا وتوفنا مسلمين ] (الاعراف 89 )

77.دوعاي تۆبه كردن و ليخۆش بوون
[ربنا اغفر لي ولِوالِدَى وللمؤمنينَ يومَ يَقومُ الحِساب ] (ابراهيم 41]

78.دوعاي داواكردني ره حمه ت
[ربنا ءاتنا مِن لدنكَ رَحمةً وهيء لَنا مِن اَمرِنا رَشَدا] (الكهف 10)

79.دوعاي داواكردني زانياري
[ رب زدني علما] (طه 114)

80.دوعاي قبولكردني دوعا
[رب اجعلنى مقيمَ الصلوة ومن ذريتى ربنا وتقبل الدعاء] (ابراهيم 40)

81.دوعاي نيشانداني ريگاي ره ش
[ربِّ ادخلنى مَخرِجَ صدقٍ واخرجنى مخرج صدق واجعل لى مِن لَدنكَ سلطانا نصيرا ] (الاسراء 80 )

82.دوعاي ئاسانكاري كردني كاروبار
[ رب اشرح لي صدرى, ويسر لى امرى ,واحلل عقدةً من لسانى, يفقَهُوا قولى] (طه 25-28]

83.داواي ليخۆشبوون بۆ موسلَمانان
[رَّبِ اغفر لى ولوالِدَىَ ولمن دخل بَيتىَ مؤمنا وللمؤمِنِينَ والمؤمنت ولا تَزِد الظلمين الا تبارا] نوح (28)

84. دوعاي داواكردني به هه شت و دوركه وتنه وه له ئاگر
{اللهم انا نسألك رضاكَ والجنة ونعوذ بك من سَخَطك والنار}

85. دوعاي عه فوكردن
(اللهم انك عفو تحب العفو فاعفو عنا)

86. دوعاي دوركه وتنه وه له فتنه
( اللهم انا نعوذ بك من مضلات الفتن ما ضهر منها وما بطن )

87. دوعاي داواكردني زانست و رزقي باش وجاره سه ري نه خۆشي
(اللهم انا نسالك علما نافعا ورزقاواسعا وشفاء من كل داء)

88. دوعاي شه وان
(اللهم اغفر لنا في ليلتنا هذه اجمعين وهب المسيئين منا للمحسنين)

89. دوعاي زانستي
(اللهم علمنا ما ينفعنا , وانفعنا بما علمتنا ,وزدنا علما)

90. دوعا بۆ شه ركه ره كان له پيناو خوا
(اللهم انصر اخواننا المجاهدين في سبيلك في كل مكان , اللهم انصرهم على عدوك وعدوهم)

91. دوركه وتنه وه له ئاگري دۆزه خ
(اللهم اصرف عنا عذاب جهنم , ان عذابها كان غَرَاما , انها ساءتمستقرا ومقامة)

92. اللهم لا رب لنا سواك فندعوه , ولا مالك لنا غيرك فنرجوه ,من نطلب وانت المطلوب , ومن نسال وانت صاحب الكرم والجود)
دوعاى پارانه وه له خوا بۆ هه موو پیداويستيه كى موسلمانان جگه له خوا نيه ليى بپار يينه وه بۆ پیداويستيه كان

93. دوعاي پاكردنه وه له شه ر و پــيسي
(اللهم طهر قلوبنا من النفاق , واعمالنا من الرّياء, والسنتنا من الكذب واعيننا من الخيانة , انك تعلم خائنة الاعين وما تخفي الصدور )

94. دوعاي ليخۆش بون و داواكردني كاري جا ك
(اللهم لا تدع لنا في مقامنا هذا ذنبا الا غفرته ولاهما الا فرجته ولا كربا الا نفستهولا مريضا الا شفيته ولا مبتليً الا عافيته ولا ميتا الا رحمته ولا دينا الا قضيته ولا ضالا الى هديته ولا عدوا الى خذلته ولا جاهلا الا علمته ولامجاهدا في سبيلك الا نصرته ولا ولدا الا اصلحته ولا عيبا الا سترته ولا عسيرا الا يسرته ولاحاجة من حوائج الدنيا والاخرة هي لك رضا ولنا فيها صلاح الا اعنتنا على قضائها ويسرتها برحمتك يا ارحم الراحمين)

95.ِ}سبحانك للهم وبحمدك أشهد أن لا إله إلا أنت
أستغفرك وأتوب إليك}
دوعاى ره ش كردنه وه ى قسه كانى مه جلس

96.{للهم إني أعوذبك أن أشرك بك وأنا أعلم وأستغفرك
لما لا أعلم}
دوعاى په نابردنه به ر خوا له هاوبه شى

97.{للهم لا طير إلا طيرك ولا خير إلا خيرك ولا إله غيرك}
دوعاى جاكه و خراپه به ده ست خوايه

98.{للهم بارك لنا في ثمرنا وبارك لنا في مدينتنا وبارك لنا في صاعنا وبارك لنا في مدنا}
دوعاى پيت و به ره كه ت

99.{سمع سامع بحمد الله وحسن بلائه عليبا ربنا صاحبنا وأفضل علينا عائذاً بالله من النار}
دوعاى پارانه وه ى ريبواران له كاتى به ره به يان

100.{أعوذ بكلمات الله التامات من شر ماخلق}
دوعاى خۆپاراستن له هه موو زينده وريك

101. {أستودع الله دينك وأمانتك وخواتيم عملك}
دوعا بۆ جينشينى ريبواران

102.{أستودعكم الله الذي لاتضيع ودائعه}
دوعا بۆ جينشينى ريبواران

103.{اللهم بارك لهم فيما رزقتهم واغفر لهم وارحمهم}
دوعاى جاك بۆ ئه وكه سانه ى كه منداليان پيببه خشيت يان شتيكى باشيان پیببه خشيت

104.{اللهم أطعم من أطعمني واسق من سقاني}
دوعاى جاك بۆ كه سانيك كه نان به خشن يان ئاو به خشن

105.{أفطرعندكم الصائمون وأكل طعامكم الأ برار وصلت عليكم الملائكة}
دوعا بۆ ئه و كه سه ى كه له و مالى نان ده خۆى

106.{اللهم اسق عبادك وبهائمك وانشر رحمتك وأحي بلدك الميت}
دوعاى ئاو زۆر بوون بۆ هه موو بونه وه ريك

107.{اللهم إني أسألك برحمتك التي وسعت كل شيء أن تغفرلي}
دوعاى پارانه وه له خوا به ره حمه ت و سيفه تى

108.{مطرنا بفضل الله ورحمته}
دوعاى باران به ره حمه ت و به ره كه تى خواى گه وره بباريت

109.{اللهم لاسهل إلا ما جعلته سهلاً وأنت تجعل الحزن إذاشئت سهلاً}
دوعاى پارانه وه بۆ لابردنى هه موو خه موو خه فه تيك

110.{اللهم اكفني بحلالك عن حرامك وأغنني بفضلك عمن سواك}
دوعاى پارانه وه له خوا بيپاريزى له رزقى حه رام و خواى گه وره بيپاريزيت

111.{باسم الله توكلت على الله ولا حول ولا قوة إلا بالله}
دوعاى جونه ده ر له مال

112.{باسم الله ولجنا وباسم الله خرجنا وعلى الله ربنا توكلنا ثم ليسلم على أهله}
دوعاى گه ورانه وه له كاتى جونه مال

113.{ إذا سمعتم نباح الكلاب ونهيق الحمير بالليل فتعوذوا بالله منهن فإنهن يرين ما لا ترون}
دوعاى گوى بيست بوون له وه رينى سةگ له گةل زه رينى گوى دريز په ناببه به ر خوا

114.{اللهم فأيما مؤمن سببته فاجعل ذلك له قربة إليك يوم القيامة}
دوعا بۆ ئه و موسلمانه كه خراپه يه كت به رامبه رى كردوه

115.{اللهم لا تؤاخذني بما يقولون واغفر لي مالا يعلمون واجعلنى خيراً مما يظنون}
دوعاى پارانه وه له خوا كه به گوته ى خه لك كه خوامحاسه به ى نه كات

116.{رب اغفرلى ولوالدي وللمؤمنين يوم يقوم الحساب}
دوعا كردن له خوا له خۆت و دايك و باوك وئيمانداران خۆش بيت

117.{باسم الله والله أكبر اللهم منك وللك اللهم تقبل مني}
دوعا له كاتى ئاژه ل سه ربرين

118.{ئه و كه سه ى ده پشميت ئه لى (الحمدلله) ئه وه ى گوى بيست ئه بى ئةلى (يرحمك ألله) ئه وه ى پشميوه ئه لى (يهدك ألله ويصلح بالك) بۆَ وه لامى جمع (يهديكم الله ويصلح بالكم)}

119.(اللهم انك خلقت نفسي وانت توفاها لك مماتها ولك محياها فان احييتها فاحفضها وان امتها فاغفر لها)
ئيعتراف كردن به خواو وه ملكه جيش بۆ خوا

120.(اللهم اني اسالك العافية في دنيا الاخرة)
دوعاى سه حه ت خوشى له دونياو قيامه ت

121.(اللهم قني عذابك يوم تبعث عبادك)
دوعاى قيامه ت

122.(الحمد لله الذي اطعمنا وسقانا وكفانا وأوانا ,فكم ممن لاكافيَ له ولا مؤوي)
دوعاى دواى نان خواردن و خواردنه وه

123.(باسمك اللهم اموت واحيا)
دوعاى نوستن و له خه و هه لسان

124. (اللهم انت الاول فليس قبلك شيء وانت الاخر فليس بعدك شيء , وانت ضاهر فليس فوقك شيء وانت الباطن فليس دونك شيء , اقضي عنا الدَّين واغنينا من الفقر)
له خوا پارانه وه بۆ ده فع كردنى فه رز

125.(اللهم عالم الغيب والشهادة , فاطر السماوات والارض , رب كل شيء ومليكه , اشهد الا اله الا انت ,خلقتني وانا عبدك وانا على عهدك ووعدك ما استطعت ابوء لك بذنبي فاغفر لي فانه لا يغفر ذنوب الا انت )
دوعاى گه وره ى هه موو پشيمان بوونه وه

126.( اللهم اني اعوذ بك من شر نفسي , ومن شر شيطان وشركه وان اقترف على نفسي سوءاً او اجره الى مسلم)
دوعاى خۆپاراستن له خوا له هه موو فيتنه و ئاژ اوه يه ك كه به سه رت داديت

127.(وجهت وجهي اليك ,والجات ضهري اليك , رغبة ورهبة اليك , لا ملجا ولا منجا الا اليك , امنت بكتابك الذي انزلت وبنبيك الذي ارسلت )
دوعاى له خواپارانه وه و باوه ر به په رتوك و به پيغه مبه ر (د.خ)

128.(الله اكبر , اللهم اهله علينا بالامن والايمان ,والسلامة والاسلام ,والتوفيق لما تحب ربنا وترضى ) دوعا له كاتى ده رجونى مانگ

129.(سبحان الذي يسبح الرعد بحمده وملائكته من خيفيته )
دوعاى هه ورو بروسك

130.(اللهم اني اسالك خيرها ,واعوذ بك من شرها )
دوعا بۆ كه سانيك كه به زاوا ده بيت

131.(لبيك اللهم لبيك , لبيك لا شريك لك لبيك , انالحمدة والنعمة , لك والملك لا شريك لك)
دوعاى حه ج كاتى ئيحرام به ستن

132.(اللهم اجعلنا ممن دعاك فاجبته , واستهداك فهديته ,واستنصرك فنصرته ,وتوكل عليك فكفيته ,وتاب اليك فقبِلته )
دوعاى خواى گه وره له وانه مان بكات كه خواى گه وره دوعاى قبول كردن و رينمونى ريگاى راستى كردون

133. (اللهم اجعلنا من اهل القراَن ,الذين هم اهلك وخاصتك يا ارحم راحمين)
دوعاى خواى گه وره ره وشتمان بكاته ره وشتى قورئانى له وانمان بكات كه خۆشى ده وين

134. ( اللهم استرنا فوق الارض , اللهم استرنا تحت الارض ,واسترنا يوم العرض يا يا خير الراحمين) دوعاى پارانه وه له خوا لة ژير عاردو له سه ر عاردو له كاتى ساحه ى مه حشه ر كه بى پاريزيت

135. {اللهم اعنا على ذكرك وشكرك وحسن عبادتك}
دوعاى داواى يارمه تى له خوا كه ساناكارى بۆ بكات له عيباده ت و شوكرانه ى خواى گه وره

136.( اللهم انا نسال الهدى , والتقى , والعفاف , والجنة في الاخرة)
دوعاى رينمونى و به ته قوايى وپاكى

137. (اللهم اجعل القران شاهدا لنا ,لا علينا يا كريم)
دوعا كردن قورئان شاهيديمان بۆ بدات نه ك شاهيديمان له سه ر بدات

138. (اللهم اجعلنا ممن قبل صيامه وقيامه , وغفرت ذنوبه واجرامه ,ووفقته على طاعتك فاستعد لما امامه)
دوعاى قبول بونى رۆژى و شه ونويژو ليبوردنى خوا

139. {اللهم اعز الاسلام والمسلمين , واذل الشك والمشركين , والكفر بالكافرين , ودمر اعداء الدين ,واجعل هذا البلد امنا مطمئنا رخاءً وسائر البلاد المسلمين , برحمتك يا ارحم الراحمين}
دوعا بۆ سه ركه وتنى موسلمانان شكه ست هينانى كافره كان

140. {ربنا ضلمنا انفسنا وان لم تفغر لنا وترحمنا لنكونن من الهالكين}
دوعا گه ر خوا ليمان نه بوريو ليمان خۆش نه بيت به هيلاكه ت ده جين

141. {اللهم اغفر لنا ما قدمنا وما اخرنا وما اعلنا وما اسررنا , وما انت به اعلم منا ,انت المقدم وانت المتاخر}
دوعا له خوا پارانه وه له تاوانى رابردوو داهاتوو

142.{اللهم انصر دينك وكتابك وسُنة نبيك وعبادك الموحدين}
دوعايه كى عام بۆسه رخستنى موسلمانان و قورئانى پيرۆز و ريبازى پيغه مبه ر (د.خ)

143.{اللهم هون علينا سكرات الموت وتوفنا وانت راضي عنا}
دوعا كردن له كاتى نه خۆشى سه ره مه رگدا

144.{ربنا أكشف عنا عذب المؤمينون}
دوعاى پارانه وه له خوا ئيش و ئازار له سه ر موسلمانان لاببات كه باوه رمان به خودا هيناوه

145.(اللهم رب السماوات السبع ورب العرش العضيم ربنا ورب كل شيء , فالق حب والنوى ومنذل تورات والنجيل , والفرقان اعوذ بك من شر كل شيء انت أخذ بناصيته)
دوعاى خۆپاراستن به خوداو به سيفه ته كانى

كرنك ترين وته به نرخه كاني ناو داران
===================

* ئةكةر ليمؤيةكى ترشت لةبةر دةستابوو شةربةتيكى شيرينى لى دروست بكة

* مرؤف جؤن فرياى رق لى بونةوة دةكةويت لةكاتيكدا هةموو تةمةن بةشى خؤشةويستى ناكات

* تؤ جوان بة جيهان بةجوان ئةبينيت (شكسبير)

* يةكةمين دلدارى لاى بياوان شةرمة ,بةلام لاى ئافرةت جورئةتة (فيكتؤر هؤكر)

* مرؤفى عاقل بةتةنيا هةلة ناكات بةلكو بوارى هةلةكردن بة كةسانى تريش دةدات(جرجيل)

* بةجاوى رةخنة سةيرى كةس مةكة بؤشتيك كةر بؤخؤشت نايزانى بة كةس فةخر مةفرؤشة بؤ شتيك كة دةيزانيت (كؤنفؤ زيؤس)

* لةبيناو دروستكردنى بةرستكايةك دةبيت بةرستكايةكى تر بروخينيت (نيجة)

* ريكا بدة برسيار بكةم بة منالى جةندجار كةوتونبة ئةرزاتاسةربى كةوتون بيكومان زؤر كةوتون بؤية ئةكةر لةزيانى كةورةيشدائةوشتة بكةين بةبيوةر ئةوا سةركةوتن مسؤكةرة (ئةنتؤنى رابينز)

* مرؤفى راستةقينة بةجاكة كردن لةكةل خةلكى دا خؤشحال دةبيت ,بةلام كةخةلك جاكةى لةكةل ئةكات شةرمةزار ئةبيت

* ئاو بتبات نةك بة بردى نامةرديدا ببةريتةوة

* خؤشةويستى لةزيان بةنرخ ترة ,شةرميش لة مال بةنرخ ترة , لةهةردووكيشيان بةنرخ تر بةليندانة (سؤقرات)

* هةرشتى درةوشايةوة ئالتون وية ......وتةيةكى ئينكلينزية

* هةموو ئافرةتيكى جوان مةرج نية جاك بيت بةلام ئافرةتى جوان لةبةر جاوانة بةلام ئافرةتى زير و دانا لةبةر دلانة(نابليؤن)

* ئةو ئازارةى ناتوانيت ليى رةت بيت ليى رادييت

* خؤت لةم كةسة بةدوور بكرة كةبيت ئةليت ئةم كارة بةتؤ ناكريت (واين دايةر)

* هةركةسى ببةخشى كةمى خودا بيى ئةبةخشى زؤرى (ئيمامى على)

* هةر كةسى عةقلى زال بكات بةسةر هةوةسةكانى بةهيزترين مرؤفى سةر زةمينة (بيغمبةر) (د.خ)

* لة مردن مةترسة جونكة تاليةكةى لةلى ترسانى داية (ئيمامى على)

* ئامادةيةكى كةورة بةبى جاوةروانى ئيرادةيةكى كةورة بونى نية (بالزاك)

* ئةكةر بةلاوى كات ون بكةيت لةبيريدا كات ونت دةكات (شكسبير)

* واز لة سى شت بهينة زؤر خواردن زؤر قسةكردن زؤر خةوتن (بيغمبةر)(د.خ)

* هةركةسى بزانيت كة نةزانة لةهةموو كةس زاناترة(سؤقرات)

* زانست بى ئيمان شةلة ئيمانيش بى زانست كويرة (ئةنشتاين)

* مؤميكى بجووك داكيرسينة باشترة لةوةى كة نةفرةت لةتاريكى زوريك بكةيت ..........وتةيةكى جينية

   سید محمد جباری یارسول الله‌


 محمد بیغه‌مبه‌رم (پۆلا)

  سلاو له خه‌لكی هه‌ولیرم عاشقی رسول الله