هیوادارم ئەم حەدیسە بگاتە هەمو موسڵمانێك:

بسم الله والحمد لله والصلاة والسلام على رسول الله
گه‌وره‌یی‌ یه‌ك خواپه‌رست
تاریقی‌ كوڕی ئه‌شیه‌م گوێی‌ له‌ پێغه‌مبه‌ر بوه‌صلى الله عليه وسلم كه‌فه‌رمویه‌تی‌: ((مَنْ قالَ لاَ إله إِلاَّ الله وَكَفَرَ بِمَا يُعْبَدُ مِنْ دُونِ الله حَرُمَ مَالُهُ وَدَمُهُ وَحِسَابُهُ عَلَى الله عَزَّوَجَلَّ )) ئیمامی‌ موسلم گێڕاویه‌تییه‌وه‌.
واته‌: هه‌ركه‌سێك بڵێت (لاَ إله إِلاَّ الله) وه‌بێ باوه‌ڕبێت به‌وه‌ی‌ كه‌ جگه‌ له‌خوای‌ گه‌وره‌ ده‌په‌رسترێت ئه‌وا له‌دونیادا خوێنو سه‌روه‌تو سامانی‌ پارێزراو ده‌بێت وحیسابو لێ پرسینه‌وه‌ی‌ لای‌ خوای‌ گه‌وره‌یه‌ له‌ڕۆژی‌ دوایدا.
هه‌ندێك له‌سوده‌كانی‌ ئه‌م فه‌رموده‌یه‌:
1/ هاوبه‌ش بۆخوا دانان ده‌كرێت به‌ دوبه‌شه‌وه‌:به‌شی‌ یه‌كه‌م/ هاوبه‌ش دانانی‌ گه‌وره‌یه‌,وه‌ك:هاوارو هانا بردن و پشت به‌ستن وداوا لێ كردنو ئاژه‌ڵ سه‌ربڕین نه‌زركردن بۆ جگه‌ له‌خوای‌ په‌روه‌ردگار,ئه‌م جۆره‌یان خاوه‌نه‌كه‌ی‌ له‌ چوارچێوه‌ی‌ ئیسلام ده‌باته‌ده‌ره‌وه‌ مه‌گه‌رنه‌زان بێت وعوزری‌ هه‌بێت.
دوه‌م/ هاوبه‌ش دانانی‌ بچوك وه‌ك:ڕیاكردن و سوێندخواردن به‌جگه‌له‌ خوای‌ په‌روه‌ردگارو ناو سیفه‌ته‌كانی‌ و ووتنی‌ (ما شا‌و اللَّه وشئت) واته‌:هه‌رشتێ خواو جه‌نابت بیانه‌وێت جێ به‌جێ ده‌بێت.....ئه‌م جۆره‌یان خاوه‌نه‌كه‌ی‌ له‌ چواچێوه‌ی‌ ئیسلام ناباته‌ده‌ره‌وه‌,مه‌گه‌رسوێندپێخوراو به‌گه‌وره‌ بزانێت وه‌ك په‌روه‌ردگار.
2/مه‌رجی‌ دروستی‌ ته‌وحید په‌رستنی‌ خوایه‌ به‌ته‌نها و خۆبه‌ریكردنه‌ له‌په‌رستراوه‌ پوچه‌ڵه‌كان وبێ باوه‌ڕبونه‌ به‌تاغوته‌كان,ئه‌مه‌یش له‌ قورئانی‌ پیرۆزدا جه‌ختی‌ له‌ سه‌ركراوه‌ته‌وه‌,وه‌ك په‌روه‌ردگار فه‌رمویه‌تی‌:{فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى لَا انْفِصَامَ لَهَا وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ (256)}سوره‌تی‌ به‌قه‌ره‌.
3/ خوێن و سامانی‌ موسڵمانان پارێزراوه‌ ودروست نییه‌ زیانیان پێ بگه‌یه‌نرێت.
4/هه‌ركه‌سێك به‌ ئاشكرا شایه‌تومانی‌ هێناو موسڵمان بو حیسابی‌ موسڵمانی‌ بۆ ده‌كرێت له‌ دونیادا وله‌دواڕۆژیشدا حیسابو كیتابی‌ لای‌ خوای‌ گه‌وره‌یه‌.
وصلی الله وسلم علی نبینا محمد وعلی اله وصحبه‌ اجمعین./23 /شعبان/ 1435 ك.

کەسانی بەختەوەری دونیا ، خۆزگە بە بەڵادارانی دونیا دەخوازن لە ڕۆژی دوایی دا.
جابر (خوای لێ ڕازی بێت) دەگێڕێتەوە لە پێغەمبەری خواوە(صلى الله عليه وسلم) کە فەرموویەتی: کەسانی بەختەوەر لە دونیادا، کاتێك بەڵاداران دەبینن لە ڕۆژی دوایی دا پاداشتیان دەدرێتەوە، ئەوان ئەوکاتە خۆزگە دەخوازن کە پێستەکانیان کەرت کەرت ببوایە بە مەقاش لە دونیادا.
مەبەست لەم فەرموودەدا ئەوەیە کە ئەوانەی توشی بەڵا هاتون لە باوەڕداران لە دونیاداو ئارامیان لەسەر گرتوە، هێندە پاداشتەکەیان گەورەو زۆرە ، ئەو مسوڵمانانەی توشی بەلا نەهاتون و بەختەوەر بوون، خۆزگەیان پێ دەخوازن و ئارەزوو دەکەن کە ئەوانیش بەو شیوەیە بونایە لە ژیانی دونیادا!.
عَنْ جَابِرٍ ، قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: " يَوَدُّ أَهْلُ الْعَافِيَةِ ، يَوْمَ الْقِيَامَةِ ، حِينَ يُعْطَى أَهْلُ الْبَلاَءِ الثَّوَابَ ، لَوْ أَنَّ جُلُودَهُمْ كَانَتْ قُرِضَتْ فِي الدُّنْيَا بالْمَقَارِيضِ.
أخرجه التِّرْمِذِي (2402) صحيح الجامع : 8177.

عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ (ڕه زای خوای لێبێت) قَالَ: قَالَ: رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه وسلم) « اشْتَرَى رَجُلٌ مِنْ رَجُلٍ عَقَارًا لَهُ فَوَجَدَ الرَّجُلُ الَّذِى اشْتَرَى الْعَقَارَ فِى عَقَارِهِ جَرَّةً فِيهَا ذَهَبٌ فَقَالَ لَهُ الَّذِى اشْتَرَى الْعَقَارَ خُذْ ذَهَبَكَ مِنِّى إِنَّمَا اشْتَرَيْتُ مِنْكَ الأَرْضَ وَلَمْ أَبْتَعْ مِنْكَ الذَّهَبَ. فَقَالَ الَّذِى شَرَى الأَرْضَ إِنَّمَا بِعْتُكَ الأَرْضَ وَمَا فِيهَا قَالَ: فَتَحَاكَمَا إِلَى رَجُلٍ فَقَالَ الَّذِى تَحَاكَمَا إِلَيْهِ أَلَكُمَا وَلَدٌ فَقَالَ أَحَدُهُمَا لِى غُلاَمٌ وَقَالَ الآخَرُ لِى جَارِيَةٌ. قَالَ أَنْكِحُوا الْغُلاَمَ الْجَارِيَةَ وَأَنْفِقُوا عَلَى أَنْفُسِكُمَا مِنْهُ وَتَصَدَّقَا »( أَخْرَجَهُ الْبُخَارِيُّ (3472)، ومُسْلِمٌ (4472)).
هاوه ڵى خۆشه ويست (أَبِى هُرَيْرَةَ (ڕه زای خوای لێبێت)
ده فه رمووێت: پێغه مبه رى خوا (صلی الله علیه وسلم)
فه رموويه تى: پياوێك خانوويه ك يان (زه وى) له پياوێكى تر كڕى، ئه و پياوه ى كه زه ويه كه ى كڕيبوو گۆزه يه ك (كوپه ) ئاڵتونى له زه وييه كه دا دوزييه وه ، ئينجا ئه و پياوه ى كه زه وييه كه ى كڕيبوو به پياوه فرۆشياره كه ى ووت: ئاڵتوونه كه ت ببه وه له لاى من، چونكه من زه ويم له تۆ كڕيوه نه ك ئاڵتوون، پياوه فرۆشياره كه ش ووتى: من زه ويه كه و ئه وه ى كه تێيدايه به تۆم فرۆشتووه ، پاشان هاتن بۆلاى پياوێك بۆ ئه وه ى كه چاره سه رێكيان بۆ بدۆزێته وه ، پياوه دادوه ره كه ووتى: ئايا منداڵتان هه يه ؟ يه كێكيان ووتى: من كوڕێكم هه يه ، ئه وه ى تريشيان ووتى: منيش كچێكم هه يه ، ئينجا پياوه دادوه ره كه ووتى: كه واته تۆ كچكه بده به كوڕه كه و ئه و ماڵه ش خه رج بكه ن بۆيان، وه خێريشى لێبكه ن.

سێ فه‌رمووده‌ بۆ په‌روه‌رده‌
تێکه‌ڵاوی و مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ خه‌ڵك
حَدَّثَنَا اَبُو مُوسَى، مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا ابْنُ اَبِي عَدِيٍّ، عَنْ شُعْبَةَ، عَنْ سُلَيْمَانَ الاَعْمَشِ، عَنْ يَحْيَى بْنِ وَثَّابٍ، عَنْ شَيْخٍ، مِنْ اَصْحَابِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَال:َ "اِنَّ الْمُسْلِمَ اِذَا كَانَ مُخَالِطًا النَّاسَ وَيَصْبِرُ عَلَى اَذَاهُمْ خَيْرٌ مِنَ الْمُسْلِمِ الَّذِي لاَ يُخَالِطُ النَّاسَ وَلاَ يَصْبِرُ عَلَى اَذَاهُمْ.". قَالَ اَبُو مُوسَى قَالَ ابْنُ اَبِي عَدِيٍّ كَانَ شُعْبَةُ يَرَى اَنَّهُ ابْنُ عُمَرَ. سنن الترمذي (٢٦٩٦).
بۆی گێڕاینه‌وه‌ ئه‌بوومووسا، موحه‌ممه‌دی کوڕی موسه‌ننا بۆی گێڕاینه‌وه‌ کوڕی ئه‌بووعه‌دی، له‌ شوعه‌یبه‌، له‌ سوله‌یمان ئه‌لئه‌عمه‌ش، له‌ یه‌حیا کوڕی وساب، له‌ شێخ، له‌ هاوه‌ڵانی پێغه‌مبه‌ری خوا (صلى الله عليه وسلم) له‌ پێغه‌مه‌به‌ری خوا(صلى الله عليه وسلم) فه‌رمووی: "موسڵمانێك که‌ تێکه‌ڵی و مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ خه‌ڵکی ده‌کات و دانبه‌خۆدا ده‌گرێت و سه‌بر ده‌کات له‌گه‌ڵ ئازاره‌کانیان باشتره‌ و خێرتره‌ له‌ و موسڵمانه‌ی که‌ تێکه‌ڵاوی و مامه‌ڵه‌ ناکات له‌گه‌ڵ خه‌ڵکی و‌ سه‌بر ناگرێت له‌سه‌ر ئازاره‌کانیان." ئه‌بوومووسا فه‌رمووی کوڕی ئه‌بووعه‌دی فه‌رمووی و‌ شوعه‌یبه‌ وا ده‌بینی که‌ ئیبن‌عومه‌ره‌.
گوێڕایه‌ڵی، خۆپاراستن له‌ زۆری پرسیار؟
عن أبي هريرة عبد الرحمن بن صخر رضي الله عنه ، قال : سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول : ( ما نهيتكم عنه فاجتنبوه ، وما أمرتكم به فأتوا منه ما استطعتم ، فإنما أهلك الذين من قبلكم كثرة مسائلهم واختلافهم على انبيائهم ). رواه البخار ( رقم : ٧٢٨٨) ، ومسلم (رقم : ١٣٣٧)
له‌ ئه‌بی هوڕه‌یڕه‌ عبدوڕه‌حمان کوڕی صه‌خر _خوای لێ ڕازی بێت_ وتی: گوێم له‌ پێغه‌مبه‌ری خوا(صلى الله عليه وسلم) بوو ده‌یفه‌رموو: (ئه‌وه‌ی که‌ نه‌هیم لێکرد، خۆتان ببپارێزن لێی، ئه‌وه‌ی که‌ فه‌رمانیشم دا پێی هه‌ڵسن پێی ئه‌وه‌نده‌ی له‌ تواناتانایه‌، چونکه‌ ئه‌وانه‌ی پێش ئێوه‌ توشی هیلاکه‌ت بوون به‌ زۆر پرسیار کردن و جیاوازیان له‌گه‌ڵ پێغه‌مبه‌ره‌کانیان). ئیمامی بوخاری ڕیوایه‌تی )٧٢٨٨)، وه‌ له‌ موسلم دا (ژماره‌:١٣٣٧ کردووه‌. (ژماره‌:
----------------------------------------------------------
ئهوهی که نههیم لێکرد: ئه‌و شته‌ی که‌ خراپه‌ و نادروست و ناپه‌سه‌نده‌ منیش داوای ئه‌وه‌تان لێ ده‌که‌م که‌ خۆتان لێ بپارێزن.
له تواناتانایه‌: مه‌به‌ست لێره‌ ئه‌وه‌نده‌ی توانای ئه‌و که‌سه‌ به‌ڵام به‌ بێ که‌مته‌رخه‌می، خۆ هه‌ڵخه‌ڵه‌تاندن.
الولود الودود
روى أبو داود والنسائي والحاكم وقال صحيح الإسناد عن معقل بن يسار رضي الله عنه قال "{ جاء رجل إلى رسول الله صلى الله عليه وسلم فقال يا رسول الله : إني أصبت امرأة ذات حسب ومنصب ومال إلا أنها لا تلد أفأتزوجها ؟ فنهاه . ثم أتاه الثانية فقال له مثل ذلك , ثم أتاه الثالثة فقال تزوجوا الودود الولود فإني مكاثر بكم الأمم }"
اسم المصدر: سنن أبي داود
اسم الكتاب: النكاح
رقم الحديث بالكتاب: (٢٠٥٠)
ٌڕیوایه‌ت کراوه‌ له‌ ئه‌بو داود و نیسائی و حاکم وه‌ فه‌رموویانه‌ که‌ فه‌رمووده‌ی (صحیحه‌ له‌سه‌ر سه‌نه‌د) له‌ موعقل کوڕی یسار (خوای لێ ڕازی بێ) فه‌رمووی: پیاوێک هاته‌ خزمه‌تی پێغه‌مبه‌ری خوا(صلى الله عليه وسلم) عه‌رزی پێغه‌مبه‌ری خوای کرد: من دڵم چووه‌ به‌ ئافره‌تێکدا که‌ خاوه‌نی پله‌و پایه‌یه‌کی زۆره‌و خاوه‌ن عه‌شیره‌ت و ماڵێکی زۆره‌ به‌ڵام نه‌زۆکه‌ ئایا بیخوازم؟ پێغه‌مبه‌ری خوا نه‌هیی لێکرد (واتا داوای لێ کرد ئه‌و کاره‌ نه‌کات)، پاشان پیاوێکی تر هات هه‌مان شتی عه‌رزی پێغه‌مبه‌ری خوا(صلى الله عليه وسلم) کردووه‌، به‌هه‌مان شێوه‌ نه‌هیی له‌ویش کرد، پاشان پیاوی سێیه‌م هات ئه‌مجاره‌یان فه‌رمووی پێیان ئافره‌تانێک بخوازن که‌ ڕووخۆش و توانای بوونی منداڵ بوونیان هه‌بێ، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی به‌ئێوه‌وه‌ ئوممه‌ت زۆر ببێت.
نه‌وره‌سی

چه‌ندفه‌رمووده‌یه‌ك له‌ باسی بەهەشت‌و دۆزەخ
1- ((إن ما بين مصراعين في الجنة مسيرة أربعين سنة)) اخرجه أحمد وابو يعلي وابو نعيم واسناده صحيح.واتە(بەڕاستی نێوان دوو دەرگا لە بەهەشتدابە ئەندازەی چل ساڵە ڕێ‌یە)) https://i.servimg.com/u/f58/19/63/02/53/42752310.gif
2- ((الجنة لها ثمانية أبواب , والنار لها سبعة أبواب )) أخرجه احمد وابن سعد وهو حديث صحيح.واتە(بەهەشت هەشت دەرگای هەیە , وە دۆزەخ حەوت دەرگای هەیە))
3- ((طوبى شجرة في الجنة , مسيرة مائة عام , ثياب أهل الجنة تخرج من أكمامها )) أخرجه أحمد وابن جرير وابن حبان وسنده لا بأس به في الشواهد.واتە(گوبی دارێكە لە بەهەشتدایە ,سێبەرەكەی بە ئەندازەی سەد ساڵە ڕێیە ، پۆشاكی ئەهلی بەهەشت لە توێكڵەكانییەوە دەردەچێت))
4- ((إن الرجل من أهل النار ليعظم للنار حتى يكون الضرس من أضراسه كأحد))أخرجه أحمد وإسناده صحيح.واتە(بەڕاستی پیاوی ئەهلی دۆزەخی گەورە دەكرێتەوە بۆ ئاگری دۆزەخ هەتاوەك ‌و دانێك لە دانەكانی بەقەد كێوی ئوحودی لێ‌دێت))
5- ((إنَّ أهل النار ليبكون , حتى لو أجريت السفن في دموعهم ,لجرت, وإنهم ليبكون الدّم –يعني-مكان الدمع)) أخرجه الحاكم وقال ((حديث صحيح الأسناد )) ورافقه الذهبي.واتە (ئەهلی دۆزەخی ئەمەندە دەگیرێن, هەتاوەك‌و ئەگەر كەشتی بخەیتە ڕێ‌ لە فرمێسكەكانیاندا ئەوا ڕێ‌دەكا وە ئەوان خوێن دەڕێژن لە چاویانەوەلە جیاتی فرمێسك)).

تةفسير كردنى قورئان بةبئ بةلگة
‏پيغةمبةرى خوا صلى الله عليه وسلم دةفةرمويت من قال في القرآن بغير علم فليتبوا مقعده من النار
واتة هةركةسئ دةربارةى قورئان قسةبكات بةبئ زانيارى ئةوة جيگايةك بؤ خؤى دابنيت لة ئاگرى دؤزةخ دا

شاردنةوةى زانستى سوودمةند
‏پيغةمبةرى خوا صلى الله عليه وسلم دةفةرمويت من سئل عن علم علمه كتمه ألجم يوم القيامة بلجام من نار
واتة هةر كةسيك ‏پرسيارى لئ بكريت دةربارةى زانستيك كة بيزانيت ‏پاشان بيشاريتةوة و وةلام نةداتةوة لغاو دةكريت بةلغاويكى ئاگرين لةرؤژى دوايى دا

فه‌زلى سه‌ردانيكرنى نه‌خۆش....ماشاءالله‌ چ ئه‌جرو پاداشتيكى زۆرى هه‌يه‌,ئه‌مه‌ بۆئه‌وكه‌سه‌ى سه‌ردانى نه‌خۆش ئه‌كات ئه‌ى ئه‌بيت ئه‌جرو پاداشتى نه‌خۆشه‌كه‌ لاى خوا چه‌ندبيت...
پيغه‌مبه‌رى خۆشه‌ويست صلى الله‌عليه‌وسلم ئه‌فه‌رموويت:
عن على بن ابى طالب رضى الله عنه قال
قال سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول
أذا عاد الرجل اخاه المسلم مشى فى خرافة الجنة
حتى يجلس فأذا جلس غمرته الرحمة
فأن كان غدوة صلى عليه سبعون الف ملك حتى يمسى
وان كان مساء صلى عليه سبعون الف ملك حتى يصبح
" رواه الترمذى وابن ماجة واحمد "
واته‌: ئه‌گه‌رپياويك سه‌ردانى براموسولمانه‌كه‌ى بكات و نه‌خۆشيه‌كه‌ى به‌سه‌ربكاته‌وه‌,ئه‌وا به‌ناو باخيكى ميوه‌ى به‌هه‌شت دا ئه‌روات هه‌تا داده‌نيشئ.وه‌كاتيك دانيشت به‌زه‌ى خوا داى ده‌ پۆشيت و داى ده‌گريته‌وه‌.,
وه‌ئه‌گه‌ر به‌يانى بيت حه‌فتاهه‌زار مه‌لائيكه‌ بۆى ده‌پاريته‌وه‌ هه‌تا ئيواره‌ى لئ ده‌بيته‌وه‌.,وه‌ئه‌گه‌ر ئيواره‌بيت حه‌فتاهه‌زارمه‌لائيكه‌ت بۆى ده‌پاريته‌وه‌ هه‌تا به‌يانى لئ ده‌بيته‌وه‌....___